het Theater Festival

Erken de pen met stem

zo 18 sep 2022

Simon Verlinden en Maria Magdalena de Cort

Voor het gebouw van Kunstencentrum VIERNULVIER vormt zich een lange rij, die tot op de straat reikt. Vanavond speelt Sartre & de Beauvoir voor de eerste keer op Het TheaterFestival. Sommige toeschouwers lijken in Jean-Paul- en Simone-cosplay gekomen. Plechtig houden ze hun ticket vast. De voorstelling begint over vijftien minuten pas, het publiek bewijst zich op vlak van punctualiteit. We duwen ons door de rij en trotseren de regen: we gaan knippen en klappen bij Slam Aleikum in De Centrale. 

Slam Aleikum is ondertussen een gevestigde waarde in het spoken word-landschap en omschrijft zichzelf als een platform voor woordkunst in al haar vormen: slam poetry, storytelling, comedy, rap en een open podium voor nieuw talent.

MC Hind Eljadid, die ook vaak eigenhandig de line-up van Slam Aleikum samenstelt, kneedt de avond tot een samenhangend geheel. Het evenement is deel van de reflectieprogrammatie van Het TheaterFestival, en ook zondag wordt het event Space On Stage aan de toekomst voor spoken word in het traditionele theaterlandschap gewijd. Wanneer we de toeschouwers bij Slam Aleikum vragen waarom ze hier zijn, en niet bij de voorstelling in VIERNULVIER, levert dat verscheidene antwoorden op. Het traditionele theater is te duur, biedt weinig verscheidenheid, uren concentreren op één tafereel is moeilijk, er is geen tolk gebarentaal aanwezig… Spoken word kan qua assortiment een omwenteling bieden: Slam Aleikum presenteert, in één uur podium, artiesten die zich uiten in slam poetry, stand-up comedy, kleinkunst en poëzie, elke tekst kalligrafisch geïnterpreteerd en vertaald door een tolk artistieke gebarentaal. Het traditionele beeld van poëzie wordt niet compleet weggeruimd, maar uitgebreid. En toch waarborgen de meeste theatergangers een arsenaal aan vooroordelen en twijfels als ze aan spoken word denken. 

De marge van de arbeid 

Tilke Wouters is een van de oprichters en organisatoren van SlamT, een platform voor queer spoken word in het Gentse, die ook als beleidsexpert werkt bij de stad rond diversiteit en inclusie. Die neemt deel aan het evenement van zondag, waar deelnemers zullen spreken over de positie van spoken word in de podiumkunsten en het gebrek aan officiële erkenning ervan. ‘Veel van de artiesten starten niet vanuit een opleiding’, vertelt Tilke als we polsen naar de potentiële reden van die miskenning. ‘We leven in een samenleving waarin alles gebaseerd is op opleidingen en cv’s. Een spoken word-performance is door dat gebrek aan opleiding ook moeilijk naar waarde te schatten, ze valt buiten alle arbeidsovereenkomsten.’ 

Open mic: ongecureerd podium

Naast een schitterende line-up stelt Slam Aleikum ook steeds zijn podium open tijdens een open mic. De boodschap is duidelijk: voor iedereen die iets wil doen, the stage is yours. Tilke beschrijft spoken word dan ook graag als ‘alles dat op een podium kan worden gebracht. Het varieert van tekst tot het gebruiken van andere media zoals loopstations of muziek.’ Die creatieve vrijheid resulteert dan ook in een brede waaier aan performances. We horen gedichten van Peter Pen, zingen en dansen mee op het refrein that’s my shit van hiphopper Avin Kaki en volgen geboeid de teksten van Haytham. Er heerst veel steun en positiviteit in de zaal, de kritische kunstbrillen worden afgezet en er wordt geluisterd. ‘Dingen komen vaak van een zeer persoonlijke ervaring, of behandelen politieke onderwerpen die zeer belangrijk zijn voor bepaalde personen. Er ligt vaak zeer veel emotie in de tekst,’ zegt Tilke, ‘wat automatisch een zeer hechte sfeer creëert.’ Dat is heel de avond voelbaar. Het belang van de open mic-sessies is groot. Het is via deze weg dat veel artiesten hun eerste ervaringen opdoen en geïntroduceerd worden tot deze kunstvorm. Wanneer er wordt aangekondigd dat er vanaf dit jaar een spoken word-workshop zal worden georganiseerd, barst het publiek uit in luid applaus. Het zijn de eerste stappen naar het uitbreiden van het open mic-podium en dat is nodig. 

De symbiose tussen theater en spoken word

Slam poetry wint aldoor aan populariteit. Uitgenodigd worden door het gerenommeerde TheaterFestival is dus een grote stap die ook belangrijke gesprekken meebrengt. Want de gebruikelijkheden zullen ook verschoven moeten worden: ‘Spoken word valt door de mazen van het net. Het is moeilijk om te zien voor welke subsidies wij juist in aanmerking komen. Als we al in aanmerking komen’, zegt Tilke, maar die getuigt ook van goede hoop. ‘Ik hoop dat we voor die symbiose van theater en spoken word de eerste stenen aan het leggen zijn, maar dat zal ook de nodige tijd vergen.’ 

En toch hebben mensen weinig duidelijke redenen om voor theater te kiezen in plaats van voor spoken word, wanneer we aan de wachtende toeschouwers van Sartre & de Beauvoir vragen waarom ze hier staan en niet in De Centrale. ‘Het zijn goede acteurs’, zegt één man, en hij heeft geen ongelijk. En toch. Frank Focketyn en Sien Eggers zullen wel vaker samen in het theater staan, maar een line-up als die van Slam Aleikum, met Dena Vahdani, Manu & Multibeat, Kopano Maroga en Bart Vereecke, die maak je maar één keer mee. 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

For security, use of Google's reCAPTCHA service is required which is subject to the Google Privacy Policy and Terms of Use.

Tags: , ,