2015 – Atypische Assemblee (2)

di 08 sep 2015

Een atypische Assemblee over grenzen op de (stads)grens

Van kanaal tot snelweg

Zondag rustdag. Een uitgelezen moment voor een ontspannende wandeling, zo dacht ik. Alleen is de Atypische Assemblee die CC Strombeek en CC Westrand tijdens Het Theaterfestival organiseerden niet zo zeer een promenade, maar wel een ontzettend inhoudelijke tocht van het Kaaitheater naar Strombeek. En dat zeven uur lang. Een verslag van een inspirerende dag! — Eva Decaesstecker

In feite betekent een assemblee zoveel als ‘een vergadering van experten’. Het thema van deze Atypische Assemblee is de grens tussen de stad (Brussel) en de rand (Vlaanderen). Om elf uur ‘s ochtends assembleren we voor de eerste keer, al zittend en luisterend naar wat geograaf Eric Corijn van The Brussels Academy te vertellen heeft in zijn introductie. Op een onnavolgbare manier vertelt hij over de metropool Brussel en haar onvoorstelbare manier van ontwikkelen, terwijl we nog een laatste koffie nuttigen. Vervolgens trekken we de frisse stad in met een veertigkoppige bende. Het is de bedoeling dat we al wandelend en op een informele manier met elkaar onze kennis delen. Het voer voor de discussie wordt verschaft door het veranderende landschap en de vele intermezzo’s van andere experten. Het lijkt wel een schoolreis, maar dan zonder zottigheden. Naast Eric Corijn worden we gegidst door Bert De Bisschop van Brukselbinnenstebuiten en Joost Vandenbroele van Bral. Om de zoveel tijd staan we stil bij een meestal niet slecht uitgekozen uitzicht.

De wandeling raakt verschillende thema’s aan. Het begint aan het kanaal met zicht op UP-site, het fancy, ‘upper middle-class’ flatgebouw dat hoog boven de stad uittorent. Pal daartegenover is Allee du Kaai gevestigd, een collectief project met een volkskeuken (maaltijden met gerecupereerde ingrediënten voor prijs naar keuze/kunnen). Brussel is duidelijk een stad van grote tegen-stellingen. Vervolgens stijgen we tot aan de achterkant van Tour & Taxis en krijgen we meer te horen over de geschiedenis van deze site: aanvankelijk een douanezone, maar nu geprivatiseerd en afhankelijk van de wil van twee bouw-promotoren. In het verlengde van het park dat er recent is aangelegd, heeft de organisatie Parckfarm zich gevestigd. Dit collectief heeft de verloren ruimte tussen Tour & Taxis en Bockstael omgetoverd tot park met een reeks moestuintjes en kippenrennen. Zij benaderen de stad als een collectieve openbare ruimte die meer dan alleen maar recreatie kan verschaffen. Tegelijk gaat Parckfarm ook terug op zoek naar een connectie met de natuur. In de serre wacht een kleurrijke en lekkere lunch op ons en geeft Eric Corijn zijn laatste les over ecologische rampen en de mogelijke mentaliteitsveranderingen om die catastrofe te voorkomen.

Het thema van de wandeling is het overschrijden van de grens. We zijn dan ook een groot aantal grenzen overgestoken: van Brussel-Stad naar Molenbeek en Laken. Van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest naar het Vlaamse Gewest en de Provincie Vlaams-Brabant. Veel van die grenzen zijn onzichtbaar. Om andere kan je niet heen: de balk die de Cité Modèle afscheidt van de buitenwereld, de vreemde constellatie van gebouwen op de Heizel, Parking C die er als een grijs leeg eiland verdwaald bij ligt… We zijn zelfs de autosnelweg A12 overgestoken, een grens die een voetganger enkel kan oversteken via een brug. Roel Heremans kleurt deze oversteek voor ons met een mentale oefening en geeft ons ieder een kleur om de voorbijrazende auto’s in te beelden. Liefst met de ogen toe. Als bij toeval zijn we getuige van de toestroom van een colonne woonwagenbewoners, zonder twijfel de meest grensoverschrijdende Europeanen. Op Parking C aan de Heizel weet de security van het nabij opgestelde Cirque du Soleil duidelijk geen raad met deze zigeuners.

Met een stevige dosis informatie op zak en na heel wat complexe politieke, economische en stedenbouwkundige verhalen gehoord te hebben, komen we aan bij een tankstation op een brede lelijke weg. Onbemand, volledig geautomatiseerd. We maken plaats voor een oprijdende vrachtwagen. Op de grond staan witte krijtlijnen, al grotendeels uitgeveegd. Er rond enkele witte stippen, waarschijnlijk kleine stukjes krijt die door de bezoekende auto’s vermorzeld werden. Ik zucht en glimlach. Hoe interessant vandaag ook was, de eenvoud en onschuld die dit werk uitstraalt, werkt verlichtend. Bart Lodewijks, die zijn aandeel voor de expo A line is a line is a line aan het voorbereiden is, trekt lijnen waar hij wil. Gewoon, op gevels en voetpaden. Het ultieme doel: in een huiskamer tekenen. Bart wil tekenen bij mensen die normaal niet veel om kunst geven. En dat is hem in Strombeek ook gelukt, in een nogal bouwvallig huis met een gigantische vleugel. Hij wil tekenen op gevels en een heel directe band met de omwonenden aangaan, in alle eerlijkheid. Zonder politiek, zonder inkomstprijs. Zonder ondergrondse parkings of utopisch modernistische bouwplannen. En na zo’n dag, maakt dat me gelukkig.