“Martens keuze voor een directe vertaalslag tussen dans en muziek – met ritme, emotie en intensiteit als gedeelde factor – maakt de voorstelling uitermate open en toegankelijk.”
#jury22
“Danser en choreograaf Jan Martens legt in zijn solo Elisabeth gets her way op zo’n ingenieuze en precieze manier de vinger op de vernieuwende betekenis van Elisabeth Chojnacka (1939-2017) dat je vol bewondering achterblijft.
”
***** - Annette Embrechts in De Volkskrant
“Ik heb een mijn leven al veel genre mash-ups gezien. Maar ik denk dat een gedanste documentaire over een muzikant voor mij een primeur was. [...] Door zijn bewegingen ontrafelt hij de complexiteit van de muziek en zorgt hij ervoor dat je aandachtig blijft luisteren. Het levert een overweldigende kennismaking met een briljante muzikant op.”
Marijn Lems in Cultureel Persbureau
ELISABETH GETS HER WAY
Jan Martens / GRIP
De nieuwe solo van en door Jan Martens wordt een gedanst portret van de Poolse Elisabeth Chojnacka (1939 – 2017), een uitzonderlijk getalenteerde en gepassioneerde muzikante die midden 20e eeuw medeverantwoordelijk was voor de revival van klavecimbelmuziek.
Terwijl in 1968 de Parijse studentenrevolte oude idealen op de helling zette, maakte Chojnacka kennis met avant-garde componisten zoals François-Bernard Mâche en begon ze – naast de eeuwenoude stukken die steeds op haar repertoire bleven staan – ook de weinige hedendaagse werken voor klavecimbel op regelmatigere basis te spelen. Mede door haar talent en doorzettingsvermogen waren er in de jaren zeventig en tachtig een resem componisten (Ligeti, Xenakis, Ferrari, Berio, Halffter, etc.) die nieuw werk schreven voor het klavecimbel, vaak aan Chojnacka opgedragen.
ELISABETH GETS HER WAY wil ode brengen aan deze bijzondere vrouw. De solo wordt een gedanst portret met een soundtrack die breed gaat, met werk van Nyman over Montague tot Ligeti, alle in een uitvoering van Chojnacka. De ambitie is om al dansend dicht bij de soms complexe partituren te blijven. Martens bespeelt zijn lichaam zoals Chojnacka dat deed met het klavecimbel. Verschillende bewegingsstijlen worden samengebracht, net zoals zij met enkele eeuwen aan muziekgeschiedenis in de vingers moeiteloos tussen registers en genres heen slalomde. De dansante stukken in de solo worden aangevuld met een documentaire laag waarin het werk en leven van Chojancka auditief aan bod komt, o.a. door interviews met mensen die dicht bij haar stonden
Martens ging eerder aan de slag met een uitvoering van Chojnacka in any attempt will end in crushed bodies and shattered bones (première op 4 februari 2021), een werk voor 17 dansers. Het concerto voor klavecimbel en strijkers van de Poolse componist Henryk Gorecki, dat ze samen met de London Sinfonietta bracht, speelt een belangrijke rol binnen die productie. In 2021 is het exact vijftig jaar geleden dat Chojnacka haar eerste album uitbracht: Clavecin 2000. Een uitgelezen moment om eer te betonen aan deze opmerkelijke vrouw, met een solo waarin ze de tijd en ruimte krijgt die haar toekomt.
Lees hier waarom de juryleden deze voorstelling selecteerden.
Geluidsontwerp documentaire: Yanna Soentjens
Lichtontwerp: Elke Verachtert
Kostuumontwerp: Cédric Charlier
Videofragmenten: © Archives INA
Videomontage: Sabine Groenewegen
Muziek: “Tango for Tim” Réf Im: 164578 Musique de Michael Nyman © Chester Music Ltd représentés par Première Music Group; "Phrygian Tucket” by Stephen Montague. Copyright © 2000, Stephen Montague, used by permission of UNITED MUSIC PUBLISHING LTD, England.; “Continuum” by György Ligeti. Het werk wordt gepresenteerd onder toezicht van Auteursbureau ALMO te Antwerpen namens Schott Music.; “Commencement" by Zygmunt Krauze. Copyright © 1982, Sonora Music for Zygmunt Krauze.; "Profil Sonore" by Graciane Finzi. Copyright © 1970, Graciane Finzi.; "Concerto pour Clavecin” by Manuel de Falla (1926).; "Uppon La Mi Re” by Anonymous (16th Century).
Outside eye: Marc Vanrunxt, Anne-Lise Brevers en Rudi Meulemans
Techniek: Michel Spang/Elke Verachtert
Productie: GRIP
Coproductie: DE SINGEL (Antwerpen, BE), Les Hivernales – CDCN d’Avignon (FR), Julidans (Amsterdam, NL), C-TAKT (Limburg, BE) en Perpodium (BE)
Internationale spreiding: A Propic – Line Rousseau en Marion Gauvent
Residenties: DE SINGEL (Antwerpen, BE), Les Hivernales – CDCN d’Avignon (FR), Toneelhuis (Antwerpen, BE), ccBe (Antwerpen, BE), C-TAKT (Limburg, BE) en CND Centre national de la danse (Paris, FR)
Met de financiële steun van: de Vlaamse Overheid, de Taxshelter van de Belgische Federale Overheid en Cronos Invest
Met dank aan: INA - l'Institut National de l' Audiovisuel, Les Ballets de Monte-Carlo sous la Présidence de S.A.R. la Princesse de Hanovre - Direction: Jean-Christophe Maillot, Graciane Finzi, Régis Mitonneau, Anne Montaron, Emmanuelle Tat, François-Bernard Mâche, Zygmunt Krauze, Stephen Montague, Raphaël de Gubernatis, Claire Verlet, Ty Boomershine, Joris van Oosterwijk, Liselotte Sels en Kinga Jaczewska
Kunstencentrum VIERNULVIER
Vooruit Theaterzaal
Jan Martens (°1984, België) studeerde aan de Fontys Dansacademie in Tilburg en volgde de opleiding Dans aan het Artesis Koninklijk Conservatorium in Antwerpen, waar hij in 2006 afstudeerde. Hij is associated artist bij DE SINGEL (Antwerpen, BE) en combineert de komende seizoenen zijn rol van co-artistiek leider bij GRIP met die van associate artist bij Opera Ballet Vlaanderen.
Het werk van Martens wordt gevoed door de overtuiging dat elk lichaam kan communiceren, en daadwerkelijk iets te vertellen heeft. Met elke nieuwe voorstelling tracht hij de relatie tussen publiek en performer te hertekenen. Zijn debuut I CAN RIDE A HORSE WHILST JUGGLING SO MARRY ME in 2010 werd snel gevolgd door meerdere solo’s, duetten en groepsstukken, o.a. THE DOG DAYS ARE OVER (2014 – selectie Het TheaterFestival), ODE TO THE ATTEMPT (2014), THE COMMON PEOPLE (2016) en RULE OF THREE (2017). In 2020 richt Jan zijn pijlen op de grote zaal, met any attempt will end in crushed bodies and shattered bones, een productie voor en met zeventien dansers. Op 12 juli 2021 ging ook ELISABETH GETS HER WAY in première tijdens Julidans. Een solo van en met Martens geïnspireerd door de Poolse Elisabeth Chojnacka (1939-2017), een uitzonderlijke muzikante die midden 20e eeuw medeverantwoordelijk was voor de revival van klavecimbelmuziek.
Zijn werk werd bekroond met de Prins Bernhard Cultuurfonds prijs Noord-Brabant (2014) en de prestigieuze Charlotte Köhlerprijs (2015). RULE OF THREE werd genomineerd voor een Zwaan binnen de categorie ‘meest indrukwekkende dansproductie 2018.’ De Zwanen worden gezien als de belangrijkste dansprijzen binnen het Nederlandse podiumveld.
Het choreografisch platform GRIP – opgericht door Jan Martens en zakelijk leider Klaartje Oerlemans – wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid.
