De dingen die voorbijgaan

Toneelgroep Amsterdam & Toneelhuis

DEZE VOORSTELLING KAN HELAAS NIET HERNOMEN WORDEN.

Met zijn regie van De stille kracht maakte Ivo van Hove korte metten met het beeld dat sinds de jaren zeventig aan Couperus is gaan kleven. Geen Haags kostuumdrama, geen tempo doeloe. Wel ging hij recht naar de kern van deze visionaire roman, en dat is de westerse cultuur die onverzoenbaar tegenover de oosterse staat.

Het tweede project is gebaseerd op de magistrale psychologische roman Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan (1906). Couperus stond een ‘ontzettende, ontzaglijke tragedie’ voor ogen. We zien hoe een doodgezwegen passiemoord in Nederlands-Indië een verwoestende invloed blijft uitoefenen op de familie van de stokoude Ottilie en Takma. Het stilzwijgen van hun overspelige relatie en de moord op Ottilies echtgenoot laten diepe sporen na in de opeenvolgende generaties, die gevangen zitten in een onverwerkt verleden.

Lot en Elly zijn de jongste telgen van dit verdoemde geslacht. Zij hopen zich uit de Haagse wurggreep te kunnen losmaken maar komen na hun huwelijksreis in Italië gedesillusioneerd weer thuis. Er is geen ontsnappen aan deze familie die aangetast is door vreselijke geheimen die het daglicht niet mogen zien.

Net als in De stille kracht toont Couperus dat hij zijn tijd ver vooruit is. Hij schildert het portret van een moderne familie die niet samenhangt en letterlijk over de wereld verspreid leeft. De familieleden worstelen met hun zinnelijkheid, hun geloof, hun angst voor de vergankelijkheid. Ze zijn gevlucht in zelfbedrog, perverse seksuele fantasieën, dromen van materieel geluk en onderlinge jaloezie. Een familie waarin bijna niemand durft toe te geven aan zijn diepste wensen en verlangens, durft te zijn wie hij echt is.