“Zelden zo’n radicaal utopische kunst gezien die ongebreidelde fantasie inzet om een werkelijk gevoel van vrijheid en verzet te creëren.”
#jury19 Charlotte De Somviele
“Het voorlopige hoogtepunt van Wouters’ diep politieke, ecologische en sociale engagement. Zijn vermogen om ruimtes te transformeren, en daarmee de mensen die ze bevolken, is uitzonderlijk.”
De Standaard
Op een dag hing er plots een grote banner op de gevel van Decoratelier, met daarop een virtueel toekomstbeeld van de buurt. Het atelier en de omgeving ervan waren vervangen door een groot park. Diezelfde dag ontmoette Jozef Wouters een groep mensen van Globe Aroma en ze besloten een gat te graven naar dat toekomstige park dat nu nog een oud fabriekspand is.
In de enorme leegte leerden ze elkaar luidop te bouwen: een vorm van maken waarbij spreken, dromen en bouwen tegelijk plaatsvinden. Geleidelijk aan kreeg een ander park vorm, een park waarin herinnering en verbeelding door elkaar lopen, een geheime tuin met veel schaduw en een wirwar van grijze zones.
Het lijkt een plek te zijn waarin mensen zelf kunnen kiezen nu eens zichtbaar en dan weer onzichtbaar te zijn, en dat middenin de stad.
Een jaar lang werkte Decoratelier Jozef Wouters samen met Open Kunstenhuis Globe Aroma aan Underneath Which Rivers Flow. Een groep vrouwen en mannen – bouwers, dichters en dromers – kwam wekelijks samen in Decoratelier in Molenbeek. Samen bouwden ze er verhalen, een geheime tuin vol wormgaten naar onvermoede werelden.
“Decoratelier is een ruimte die onderdak geeft aan de diverse vormen van samenwerking en arbeid die eigen zijn aan mijn werk. Ruimte wordt er uitgeprobeerd, gesprekken vinden plaats in hout, ijzer en karton. Het is een permanente plek voor het bouwend zoeken naar de steeds veranderende ruimtes waarin kunst-, denk- en handwerklieden elkaar ontmoeten.” – Jozef Wouters
Uit het juryrapport:
Het Decoratelier van scenograaf Jozef Wouters spreekt tot de verbeelding. Het is een oude kartonfabriek in de Brusselse Heyvaertwijk, een voormalige no-go zone en tevens het mekka van de tweedehands autohandel.
In het ‘kunstinstituut van de toekomst’ werkte Wouters een jaar lang samen met nieuwkomers van het Kunstenhuis Globe Aroma. De groep zit in verschillende fases van hun erkenning tot vluchteling, maar Globe Aroma biedt ze allemaal een veilige haven om zich artistiek te ontplooien. Dat uitgerekend deze plek in februari 2018 geconfronteerd werd met een gewelddadige antiterreur-raid van de Belgische veiligheidsdiensten, is nog steeds onbegrijpelijk.
In dat licht kan Underneath Which Rivers Flow geen krachtiger weerwoord zijn. Tijdens de eerste werkweek van het project ontdekte Wouters een leegstaande ruimte die aan het Decoratelier grenst. Samen met de groep kapte hij symbolisch een gat door de muur en claimden ze de ruimte als clandestien atelier. Het werd een plek waar iedereen, zonder vooraf geschreven plan of hiërarchie, zijn dromen kon bricoleren in gerecupereerd hout, ijzer, baksteenafval en karton. ‘Building out loud’ noemt Wouters het. Uit de chaos aan ideeën vormde zich het ontwerp voor een geheime tuin, naar analogie met de plannen van de stad om de buurt op te waarderen en op de site van het Decoratelier een park aan te leggen. Het toekomstbeeld dat Wouters en Globe Aroma voor de wijk creëerden, is ronduit magisch.
De performance, vol verwijzingen naar de kosmos, is slechts een proloog op de afsluitende rondleiding van de groep door hun imaginaire park. De fictie wordt steeds reëler, de theatrale blik maakt plaats voor ontmoetingen.
Underneath Which Rivers Flow is het voorlopige hoogtepunt van Wouters’ diepe politieke, ecologische en sociale engagement. Zijn vermogen om ruimtes te transformeren, en daarmee ook de mensen die ze bevolken, is uitzonderlijk. Zelden zo’n radicaal utopische kunst gezien, die ongebreidelde fantasie inzet om een werkelijk gevoel van vrijheid en verzet te creëren.