“Choreografe Florentina Holzinger dissecteerde in TANZ met een feministische blik de westerse danscanon. In haar versie van Balanchines Apollon vliegen geen geobjectiveerde ballerina’s in roze tutu’s door de lucht, maar getatoeëerde stuntvrouwen op een motor. Emancipatie, quoi!”
#jury20
“Holzinger´s Masterpiece.”
Der Standard
“Na Balanchines Apollo neemt Florentina Holzinger met een feministische bril het romantische ballet op de schop. Haar sylphiden zijn niet langer esoterische nimfen maar berijden de hemel op een motor. Take that.”
Etcetera
Florentina Holzinger gaat, na het krachtige Apollon, opnieuw aan de slag met het Russische ballet van begin vorige eeuw. In haar zoektocht naar de kern van het vrouwelijke lichaam – ditmaal als ‘machine voor special effects’ – herinterpreteert ze La Sylphide, een klassiek werk over mythologische luchtgeesten. Met aan haar zijde: danseressen, professionele stuntvrouwen en een cameravrouw als pornoproducer. Het resulteert in een totaalspektakel dat u absoluut gezien moet hebben: TANZ.
Florentina Holzinger verrijkt de internationale performance wereld al jaren met haar brutale acrobatieën, afgetrainde vrouwenlichamen en lugubere gevechtsscènes. Haar fascinatie voor trash, comedy en porno steekt ze daarbij niet weg. De disciplinering van het lichaam is eveneens een belangrijk element in haar werk, en dat is in TANZ niet anders. Het kader voor de voorstelling wordt geschapen door 77-jarige Beatrice Cordua, de eerste ballerina die ooit naakt in Le sacre du printemps danste (in John Neumeiers Le Sacre, 1972). In TANZ legt Cordua de performers rituelen op om hun lichaam en geest te trainen. Ze kneedt hen zodanig dat ze zelfs in staat zijn tot bovennatuurlijke krachten, zoals… vliegen.
Uit het juryrapport:
In het historische ballet La Sylphide verschijnt de vrouw als verloofde, kwaadaardige heks en doortrapte verleidster. In die rollen toonden mannen ‘hun’ vrouwen toen graag. In TANZ keert Florentina Holzinger die rollen om. Haar danseressen voegen zich niet naar de mannelijke blik, maar vertolken hun eigen erotiek. En hoe. Confronterend theater waar je één en al maag van wordt.
De elfkoppige cast van TANZ is divers. Circus- en cabaret kunstenaars staan er naast vijf ballerina’s. Een van die ballerina’s is de 71 jaar oude Beatrice ‘Trixie’ Cordua, ooit lid van Ballett Hamburg, maar nog steeds actief als performer. Doorgaans treedt ze naakt op. Ook hier.
Als onverschrokken balletmeesteres brengt ze de jonge danseressen het genot van ballet bij. Genot is het sleutelbegrip. Deze vrouwen doen het voor zichzelf. Ze kleden zich uit voor eigen genot, naar het voorbeeld van hun meesteres, niet om zich te laten ‘temmen’. Bevrijding is het ordewoord.
Deze pupillen zijn ook geen broze wezentjes, maar stevig gespierde vrouwen. Op een toverprins lijken ze evenmin te wachten, als ze op aangeven van Cordua de pracht van hun vagina’s exploreren.
Eén danseres filmt dat van dichtbij. Zo concreet dat het geen sprookje meer kan zijn. Al fascineert het natuurlijk. Zoals elk lichaam. Die fascinatie wordt op de spits gedreven als twee danseressen zware moto’s bestijgen die boven het podium zweven. Bosnimfen 2.0. Alles staat nu klaar voor het tweede bedrijf van La Sylphide waarin James zich waagt in het woud, op zoek naar zijn geliefde elf.
Net dan onderbreekt Holzinger de voorstelling. Ze benadrukt dat dit stuk het balletsysteem serieus onderzoekt. De variabele die ze manipuleert, is de blik: de danseressen houden het publiek net zo goed in de gaten als andersom. Daarna houdt ze een pleidooi voor een ecologische boomgaard en dito levenshouding.
Het is een heel slimme speech. Holzinger haalt niet alleen de machtsrelatie tussen kijken en bekeken worden onderuit. Haar ecologische pleidooi onderstreept dat in een voorstelling meer op het spel hoort te staan dan een zoetsappig verhaaltje. Het moet gaan over echte mensen in een echte, bedreigde wereld.
Volgt een trashy versie van het tweede bedrijf van La Sylphide. Hoogtepunt: Lydia Darling die met vleeshaken in haar rug opstijgt als een nimf. Dat is geen parodie op het romantisch ballet. De vrouwen eigenen zich enkel de fantasie toe die in balletsprookjes schuilt. Voor engeltjes is daarin geen plaats meer.
Zo is dat met het verlangen. Het is trashy, ambivalent, onbeperkt. Dat tonen maakt het minstens voor mannen onmogelijk om nog onschuldig te kijken. TANZ duwt je met je neus op je eigen trashiness.