“Een uur lang hang je aan de lippen van een man die hopeloos verstrikt raakt in zijn poging zichzelf en de wereld rondom hem te definiëren. Een ontroerend portret van de westerse mens op zoek naar zin en betekenis.
”
#jury20
ACT 
Kris Verdonck / A Two Dogs Company & Het Zuidelijk Toneel
In ACT verkent Kris Verdonck verschillende aspecten van het menselijke bestaan op de rand van het verdwijnen in het werk van Samuel Beckett. ACT benadert Beckett op drie manieren: in een monoloog met teksten van Beckett, gespeeld door Johan Leysen (Stories and Texts for Nothing), een wetenschapper wordt uitgenodigd om te reageren op Beckett en een autonome scenografie die een mogelijk landschap voor een Beckett-tekst suggereert.
De veelzijdigheid en multidisciplinaire benadering weerspiegelen de complexiteit van Becketts werk en zijn tegelijk een poging die complexiteit letterlijk uit elkaar te halen. De triptiek van wetenschap, theater en high-tech laten als in drie aktes telkens een ander facet zien van de diamant ‘Beckett’. Ze verdiepen elkaars ervaring: een manier van spelen doet een wetenschappelijk inzicht plots leven en vice versa, een performatieve scenografie zoomt in op de onderliggende wereld van of misschien wel na de acteur en biedt een meer contemplatieve ervaring.
Uit het juryrapport:
In ACT geeft Johan Leysen op onnavolgbare manier vorm aan één van Becketts meest ongrijpbare personages. Een uur lang hang je aan de lippen van een man die hopeloos verstrikt raakt in zijn poging zichzelf en de wereld rondom hem te definiëren. Een ontroerend portret van de westerse mens op zoek naar zin en betekenis.
Het stond in de sterren geschreven dat de combinatie van Samuel Beckett, Kris Verdonck en Johan Leysen iets moois zou opleveren. Als iemand zo’n uitdagend Beckett-schrijfsel als Textes pour rien uit 1958 opnieuw kan doen leven op een podium, is het Johan Leysen wel. Bovendien leent deze monoloog zich perfect om een aantal weerkerende thema’s uit Verdoncks oeuvre verder uit te diepen. Geen wonder dus dat ACT één van de kleine parels geworden is uit het voorbije seizoen.
Leysen zuigt de kijker als in een trance meteen mee in de donkere psyche van het naamloze personage op drift. We zien een oudere man die zich verliest in de onmetelijke afgrond van zijn eigen identiteit. Tegelijkertijd blijft hij haast onvermoeibaar pogen zichzelf te definiëren om zo grip te krijgen op zijn bestaan. Contradictorisch genoeg biedt hij precies door die zoektocht een inzicht in wat het betekent om vandaag mens te zijn.
Het virtuoze spel van Leysen wordt des te prangender tegen de sobere scenografie die slim speelt met licht en donker. Terwijl het personage verstrikt raakt in zijn eigen gedachten, beweegt het zich door een donker landschap van grijze doeken die tegelijk kunnen verwijzen naar vluchtelingenkampen als naar rotsen of zelfs troostende dekens. Dat die doeken op een gegeven moment als spoken tot leven komen, maakt het plaatje compleet.
Belangrijk is ook dat Verdonck een drieluik maakte van ACT. Leysens monoloog wordt geflankeerd door enerzijds een reflectie van filosoof Jean Paul Van Bendegem en anderzijds een installatie die losstaat van de podiumproductie. Hoewel de monoloog de kern vormt, voegen zowel de lezing als de installatie een extra interpretatielaag toe aan de tekst. Zonder expliciet aan Beckett te refereren, biedt Van Bendegem inzicht in hoe de westerse mens doorheen de geschiedenis eerst god abstraheerde, maar gauw daarna ook zichzelf. Uiteindelijk liep dat uit op de onmogelijkheid om zichzelf en de band met de wereld nog helder te definiëren. Een betere context om Becketts werk te begrijpen is er wellicht niet.
Die verbroken band met de wereld vormt de perfecte brug naar de installatie. De vier hypnotiserende massa’s bewegende grijze korrels werpen namelijk een dystopische blik op de landschappen die achterblijven nadat de mens de wereld heeft uitgeput – iets wat wellicht niet zou gebeuren mocht onze band met de natuur niet zo getroebleerd zijn. Bijzonder ontroerend weet ACT zo de staat van het antropoceen te vatten, vol mededogen voor de mens die ondanks alles blijft zoeken naar zin en betekenis.
KaaitheaterKris Verdonck bespeelt als regisseur een grensgebied tussen beeldende kunst, theater, performance en architectuur. Met Conversations (at the end of the world) – geselecteerd voor Het TheaterFestival 2018 – en Something (out of nothing) vond hij al schoonheid in de catastrofe. ACT is deel van een vierjarig onderzoek naar de raakvlakken tussen het werk van Beckett – waarin (het) Niets gebeurt – en de geheimen van het traditionele Japans No-theater uit de 14e-eeuw.
In zijn artistieke praktijk doet Kris Verdonck een beroep op zowel wetenschappers als technici, ingenieurs en – uiteraard – performers. Het gaat dus niet meer alleen om het werk van één hond, maar van meerdere honden samen. Vandaar de naam die refereert aan het gedicht van Friedrich Torberg: A Two Dogs Company.
↓ Programmablaadje
Uit de blog:
-
Kris Verdonck over ACT: ‘Door alles weg te vegen, probeert Beckett tot de diepe essentie te komen van wat ons drijft’
De voorstelling ACT van Kris Verdonck verkent Stories and Texts for Nothing van Samuel Beckett op drie verschillende manieren. Acteur Johan Leysen brengt een monoloog. Filosoof Jean Paul Van Bendegem […]
