Venus Pop Grotto!: ‘Het leven is een dans tussen dader- en slachtofferschap’

do 03 sep 2020

In The Journey zoekt Anna Luka da Silva hoe zichzelf te bevrijden uit slachtofferschap, en schuwt daarbij geen grote gebaren. Met haar ogen dicht en haar lijf vol wijsheid typeert ze haar praktijk met Nora Ramakers. Samen zijn ze Venus Pop Grotto!

Johannes Lievens en Ans Van Gasse

Alleen, in een vreemd gesneden jurk en met haar ogen dicht, klauwt Anna Luka da Silva door de ruimte. Op haar oogleden zijn andere ogen geschilderd. Haar mond vormt zich naar de donderende stemmen van Uncle Jimmy en Auntie. Een verhaal. Over misbruik, misschien. Maar de grote gebaren en donderende stemmen die Anna Luka in haar eentje vormgeeft, laten ook andere verhalen toe. The Journey is een reis naar binnen, langs monsterlijke vormen en grootse archetypes. 

‘Achteraf gezien lijkt het altijd wel logisch’, zegt Anna Luka. ‘Maar het is echt vertrokken vanuit de vorm.’ Haar maakproces noemt ze intuïtief. Soms lijkt haar lichaam haar dingen op te dringen. ‘Dat heb ik ook deels geleerd van mijn vriend (choreograaf Guilherme Mioto, red.): hij werkt heel erg rond instinctive performance. Je laat het lichaam spreken zodat je terecht komt in een vorm waar het lichaam intelligenter is dan je geest. Je begint te bewegen en geluiden te maken en te razen, en je hoofd kan het niet eens meer allemaal bijhouden.’ 

Trauma en symbiose

Ook in The Journey was het het lichaam van Anna dat zich plots wenste uit te drukken. ‘Ik raakte plots heel geïnspireerd door filmpjes op Youtube van een soort pierrot-meisjes. Vrouwen die, verkleed als pierrotfiguur, rond hele zware thema’s werkten. Daar wou ik iets mee doen en dat is uiteindelijk The Journey geworden. Maar dat het stuk over mijn trauma zou gaan had ik niet voorzien.’

‘Ik wil samen met mensen blijven zoeken naar licht en hoop op de meest gure plekjes.’

Eerder, op de toneelschool, had Anna Luka over gelijkaardige thema’s al de documentaire aanpak uitgeprobeerd. ‘Dat voelde niet goed. Je wordt dan geregisseerd en dat was echt pijnlijk.’ Hoewel de eindregie deze keer wordt gedaan door Nora, die uitzonderlijk voor dit duo niet zelf mee op scène staat, voelt het toch anders. Als Venus Pop Grotto! hebben deze twee jonge vrouwen een artistieke, maar ook persoonlijke symbiose. Ook wanneer ze praten kirren ze vaak tegelijk hetzelfde antwoord. Al is ook The Journey nog steeds een moeilijk te spelen stuk: ‘Maar het is niet zo dat ik door het te spelen telkens weer mijn herinnering ervaar’, aldus Anna Luka.

Het slachtoffer ontsnapt

De pierrotfiguur en zijn geklauwde bewegingen lieten haar immers toe om op een andere manier met haar eigen thematiek aan de slag te gaan. ‘Plots besefte ik dat ik eigenlijk met mijn lichaam een uitweg probeerde te zoeken uit dat slachtofferschap. Door het zo te bekijken had ik de ruimte om, zoals dat in het leven vaak voorkomt, even een rustpunt in te lassen en meer vanop een afstand naar die dingen te kijken. Daardoor weet ik nu ook dat dader- en slachtofferschap eigenlijk nooit vastliggen, maar als een dans rond elkaar heen buigen.’ Ze glimlacht. ‘En daardoor weet ik nu dat Uncle Jimmy ook een slachtoffer is.’

Volgens Nora slaagt Anna Luka er echter wel in om deels te ontsnappen. ‘Wanneer ze haar ogen eindelijk kort opent – en je niet alleen de geschilderde ogen ziet – dan vindt ze volgens mij ergens wel een soort solace (troost, red.). Voordien zag ik echt een performer die slachtoffer werd van haar eigen werk, en dat sluit heel mooi aan op het onderwerp – ondanks het feit dat dat niet heel bewust gekozen is.’

‘Nu weet ik dat ook Uncle Jimmy een slachtoffer is.’

Anna Luka: ‘Dat ik die pierrot gebruik, een soort archetype, iets heel algemeens, zorgt er ook wel voor dat mensen hun eigen verhaal op mij kunnen projecteren.’ Als een voodoo poppetje belichaamt ze haar eigen verhaal en nodigt ze tegelijk het publiek uit om zelf een zoektocht aan te gaan. ‘Het is hard werken, maar altijd de moeite om door de donkere dingen heen te raken, op zoek naar licht. Sisyphus moest toch ook die steen blijven rollen?’

Licht aan het einde van de tunnel

Als Venus Pop Grotto! profileren Anna Luka en Nora zich volop als ecofeministen. Hun zorg voor de natuur als minnaar is groot en oprecht, maar het is die Sisyphusarbeid die hen toch in de stad lijkt te houden. Nora: ‘Dingen waar ik echt kwaad van wordt, daar wil ik alsnog hoopvol tegenover staan.’ Als stille activist in een zelfvoorzienend voedselbos wonen is niet aan hen besteed, zegt ook Anna Luka. ‘Het is net in de gure stukjes, in de stad, waar we echt op zoek moeten naar licht.’

‘Soms durf ik wel eens spieken.’

Hoe ze dat überhaupt klaarspeelt, veertig minuten in het donker tasten? Anna Luka begint te gniffelen wanneer we deze hamvraag op tafel leggen. ‘Voor de voorstelling probeer ik het podium wat te leren kennen zodat ik de afstanden ken. Ik speel er wel soms mee dat ik eruit zie alsof ik kijk terwijl ik zelf niks zie, maar heel eerlijk: soms durf ik wel eens even spieken. En dan zie ik toch dat ik misschien verkeerd sta.’

 

Tags: Ans Van Gasse, The Journey, Johannes Lievens, Venus Pop Grotto!, Anna Luka da Silva, Nora Ramakers