Over verandering gesproken

vr 04 sep 2020

‘Dit is niet hoe de dingen horen te zijn. Dit is hoe ze zijn. Maar niet hoe de dingen horen te zijn.’ Zo citeren Martha Balthazar en Khalid Koujili El Yakoubi schrijfster Angela Davis in hun State of the Youth. Iedereen praat over verandering, maar waar blijven de daden? Wij gingen vandaag al eens op bezoek naar de actiedag A Fair New World?! om te zien hoe die verandering teweeg zou moeten worden gebracht.

Jasper Delva en Johannes Lievens

Na de State of the Youth op de openingsavond van het festival trokken we vol goede moed naar Tour & Taxis, voor de eerste van twee reflectie- en actiedagen georganiseerd door Kunstenpunt, Het TheaterFestival en State of the Arts. Onze focus: kijken hoe we samen kunnen bouwen aan een meer faire, solidaire en inclusieve wereld. 

De tweedaagse wordt geopend door Ann Overbergh, directeur van Kunstenpunt. Verwijzend naar de woorden van Martha en Khalid erkent ze de nood aan actie. Deze tweedaagse moet een moment van gesprek, reflectie, actie en kunst worden. Verandering moet daarbij centraal staan. Dat is ook wat Martha en Khalid verwoorden in hun State of the Youth. Verandering mag geen ‘leeg en hol begrip’ worden.

Verandering mag geen ‘leeg en hol begrip’ worden

Beide willen een duidelijke boodschap de wereld insturen. Het is nodig om de ‘toestand te onderbreken en een nieuwe toestand te laten beginnen’, zo zeggen Martha en Khalid. Ze willen ‘niet meegaan in de dominante realiteit’. Ze roepen het veld dan ook op over te gaan tot actie want ‘als we blijven praten over verandering maar geen positie innemen, onszelf niet zien als de potentiële dragers ervan, dan komt die verandering er niet.’

A Fair New World?! als tweedaagse volgt een zelfde logica. Het startte met een panelgesprek tussen kunstenaars Philippine Hoegen, Jivan van der Ende, Aurelie Nyirabikali Lierman en Myriam Van Imschoot onder moderatie van Carolina Maciel de França. Wat al deze verhalen en getuigenissen duidelijk maken is dat verandering nodig is en wel nu. Ze gaan over artiesten op de rand, die hun huur amper kunnen betalen. Ze gaan over op eigen houtje overleven, zonder vangnet. Ze wijzen op de nood aan een minder precaire en meer solidaire en inclusieve wereld.

‘We noemen onszelf toch makers’

In de namiddag werden gesprekstafels georganiseerd rond thema’s als ‘kunstenaarschap en (over)leven’, ‘de kunstenaar centraal in het beleid’ en ‘kunst, instelling en kunstenaar’. Het gaat morgen verder met rondetafelgesprekken over ‘sociale bescherming voor de kunstenaar’ en ‘fair practices’. Om de daad bij het woord te voegen is er een avondprogramma uitgewerkt samen met State of the Arts en Headquarters of the Mouvement in Decoratelier. Daar wordt een tipje van de sluier gelicht van hoe concrete verandering gerealiseerd kan worden.

Daarmee stopt het niet. Zo zal deze tweedaagse dienen als startpunt van een tweejarig onderzoekstraject waarin samen met de sector aan verandering wordt gewerkt. ‘Nadenken en actie ondernemen hoeven elkaar niet uit te sluiten’, zegt Ann Overbergh. Toch mogen we de woorden van Martha en Khalid niet vergeten:  ‘We noemen onszelf toch makers’. Laten we dus al deze inzichten toevoegen aan onze toolbox van hamers, bijltjes en boormachines om aan de slag gaan en te beginnen bouwen aan een meer fair en solidair kunstenveld.

Tags: Kunstenpunt, State of the Youth, Khalid Koujili El Yakoubi, Martha Balthazar, A Fair New World