Misconnected: Het hokje van de wereld

wo 09 sep 2020

Misconnected is een installatie waarvoor Kyoko Scholiers een jaar lang een zelfgebouwd telefoonhokje liet rondreizen. Ze bracht het bij mensen die op één of andere manier gedisconnecteerd zijn van de samenleving. Mannen, vrouwen, kinderen die gevangen, gevlucht, eenzaam, zoekend of zonder verblijfplaats zijn: allen krijgen ze een stem aan de andere kant van de lijn.

Nina Cools

Geprikkeld door Kyoko Scholiers’ nieuwste installatie in de foyer van het Kaaitheater, begaf ik me samen met de podcasters van Studio Speelhuis naar het interview dat ze dinsdag afnamen met de theatermaakster. Het opzetten van de Skype-verbinding verloopt met vallen en opstaan: Kyoko verschijnt, verdwijnt en verschijnt weer – deze haperende verbinding lijkt symbool te staan voor het leven van de bellers uit haar project: soms zien we hen, soms ontsnappen ze aan onze blik omdat ze lijken buiten de samenleving te vallen. Tegelijk bedenk ik me: de doorgedreven technologische instrumenten uit onze radiostudio kunnen niet tippen aan Kyoko’s zelfgebouwde telefooncel.

Misconnected is gegroeid vanuit Kyoko’s vorige installatie Brief, die samen met collega-actrice Ruth Becquart tot stand kwam (en in 2011 te zien was tijdens het TheaterFestival in openlucht op de Sainctelettesquare voor het Kaaitheater). Voor Brief gingen Kyoko en Ruth een jaar lang een handgeschreven briefwisseling aan met mensen van over de hele wereld. Vanuit die heel uiteenlopende groep kwamen veel verschillende verhalen naar voren. Voor Misconnected daarentegen besloot Kyoko te focussen op één specifieke groep, namelijk de meest kwetsbaren uit onze samenleving. De telefooncel vormt voor hen een nieuwe verbinding met de maatschappij, één waarin ze hun verhaal dat maar al te vaak niet gehoord wordt, toch kunnen vertellen. Want hun verhalen zijn onmisbaar én verdienen een plaats binnen de publieke ruimte, waar ze nog te vaak verholen blijven aan de zijkant. 

‘Liefde is iets heel schoon maar niets voor mij.’ 

Ik test Misconnected eens uit. Wanneer ik de deur van de telefooncel achter me sluit, voel ik me veilig in het hokje, zo afgesloten van de wereld. Voor me zie ik een authentieke draaischijf die me opnieuw met de wereld rondom zal verbinden. Ik kijk rond en zie op de muren allerlei gekerfde boodschappen van  personen die ik zo meteen aan de telefoon zal horen. Nieuwsgierig scan ik ze en word ik overvallen door enkele prikkelende (en onverwachte) boodschappen, zoals ‘Arnold Schwarzenegger’s motivational videos actually work!’ en ‘Liefde is iets heel schoon maar niets voor mij.’ 

Ik besluit te bellen met Younes, die ‘Alles loopt goed en op één minuut tijd hebt ge al een fout, hebt ge al een feit’ naast zijn naam geschreven heeft staan. Ik draai de cijfers van het telefoonnummer. De ambacht van het fysieke draaien en de traagheid van de oude machine maken me rustig. Toch kan ik me, wanneer ik afhankelijk ben van de woorden en verzuchtingen van Younes, niet van de indruk ontdoen dat ik een indringer ben. De telefooncel voelt plots wat te klein aan. Ik schuifel heen en weer, maar veel ruimte is er niet. Ik bel nog een nummer. Deze keer ben ik meer terughoudend: het draaien van de cijfers lijkt zwaarder te wegen. De confrontatie met verhalen van mensen die op een manier buiten de samenleving vallen, valt zwaarder dan verwacht. Of om het te zeggen met de woorden van Aran, die ik daarna aan de lijn heb: ‘(I want) to cry and I do not think it is shameful.’ 

‘Verhalen hoeven helemaal niet gefictionaliseerd te worden’

Ik verlaat de telefooncel en lijk een soort afsluitende moraal te missen. Ik lach met deze gedachte. Dit is immers het echte leven, deze verhalen hoeven helemaal niet gefictionaliseerd te worden. Het verhaal van deze mensen is immers nog lang niet afgelopen. Bovendien bevat een levensverhaal geen kant-en-klare boodschap. Ik blijf nieuwsgierig naar wat de toekomst verder in petto heeft voor deze mensen. 

Onderweg naar huis overvalt volgende gedachte me: hen de ‘kwetsbaren’ van onze samenleving noemen, lijkt opeens een enorm foute benadering. De kracht die ik voelde doorheen de gesprekken en hun hoop die overeind blijft, ongeacht elke tegenslag, maakt deze mensen net enorm sterk. Eén ding is zeker: tijd om hun stem ook buiten de telefooncel harder te laten klinken.

Misconnected is gratis te bezichtigen in het Kaaitheater tot en met zondag 13 september. Dagelijks van 11u tot 23u. 

 

Tags: Nina Cools, Misconnected, Kyoko Scholiers