Met Lucas De Man door Europa

za 27 aug 2016

“Ik wil geen theater maken voor de incrowd”

Lucas De Man – De Man door Europa

Lucas De Man is een door Nederland geadopteerde West-Vlaming en maakt met zijn Stichting Nieuwe Helden al acht jaar theatervoorstellingen, performances, installaties en projecten voor een zo groot mogelijk publiek. Ter voorbereiding van zijn solovoorstelling De Man door Europa reisde hij langs 17 Europese steden in 8 landen. Hij interviewde meer dan 20 artiesten die strijden voor verandering om de maatschappij waarin ze leven een betere vorm te geven. De razende reporter spreekt ons toe aan een debiet van 100 woorden per minuut. – Stefan Moens

Deze voorstelling begint als een les of een lezing. Is dat een vorm die je goed ligt?

Lucas De Man: Ik zou het zelf eerder een lecture-performance noemen. Het is een vorm die mij toelaat om heel verschillende soorten publiek te bespelen. Met een lezing kan je de hele wereld afreizen. Het is de ideale vorm voor een universitair publiek, maar ook voor politici van de Europese Raad of voor een avond in een buurthuis.

Het is bijna een universele vorm van theater. We hebben de voorstelling op de Filipijnen gebracht voor een publiek van 3000 toeschouwers. Natuurlijk heb ik de voorstelling daar wat aangepast aan de historisch-politieke context van het land.

“Ik wil geen theater maken voor een gemarginaliseerde sector”

Je trekt heel wat parallellen tussen de zestiende eeuw en de tijd van vandaag. Maar ik kan me voorstellen dat de Filipijnen bijvoorbeeld die zestiende eeuw anders hebben beleefd dan de Europeanen.

Ja, maar toch zijn er veel aanknopingspunten: in de zestiende eeuw deden de eerste Europese ontdekkingsreizigers de Filipijnen aan en dat betekende meteen ook het begin van de kerstening en verspaansing. Die zestiende eeuw hangt in de Filipijnen nog altijd samen met cruciale vragen over hun identiteit.

Waarom is het belangrijk om je voorstelling voor een divers en internationaal publiek te brengen?

Ik moet denken aan wat Wouter Hillaert tijdens een lezing op Theater aan Zee opperde: we moeten misschien wat minder theater maken, maar wát we maken moet meer impact hebben. Dat vind ik belangrijk. Ik wil mensen van allerlei slag bereiken en hen doen nadenken: scholieren en universiteitsdocenten, vluchtelingen en zakenmensen, politici op Europees en nationaal niveau.

Ik maak deze voorstelling niet voor het gesloten wereldje van de theaterliefhebbers. Daarom heeft de voorstelling ook een documentaire stijl. Het is niet alleen een lecture-performance, er zitten ook interviews in met experts. En om de impact te vergroten werd er ook een televisieversie van gemaakt voor de VPRO.

“Deze voorstelling is een eerbetoon aan de onlangs overleden Matthijs Rümke”

Je maakte deze voorstelling samen met de onlangs overleden Matthijs Rümke, de artistiek directeur van het Zuidelijk Toneel. Hij stuurde je op pad met deze woorden: “Vergroot je wereld, begrijp de wereld, ga in gesprek met kunstenaars en word wijzer.”

De afspraak was dat hij het verleden zou bestuderen en ik het heden voor mijn rekening zou nemen. Hij las dus heel wat klassiekers uit de zestiende eeuw en vatte die voor mij samen. Vervolgens hadden we discussies over die lectuur. Hij heeft nog net de première van de voorstelling kunnen volgen over de telefoon vanuit zijn ziekbed, maar heeft enkele weken later de strijd tegen kanker verloren. Hij heeft de voorstelling dus niet gezien maar wel gehoord!

Matthijs heeft voor mij veel betekend, heeft mij ook heel wat kansen gegeven. Het was mijn uitdrukkelijke wens om met de voorstelling door te gaan: het is een eerbetoon aan deze bevlogen man.

Je wil met je voorstelling het traditionele theatercircuit verlaten. Hoe zou je jezelf professioneel omschrijven?

Ik noem me graag een ‘creator’. Ik wil niet zozeer een betere wereld creëren maar vooral ‘een’ wereld. Ik wil verhalen vertellen en niet uitsluitend spelen voor de elite, of beter de oudere elite. Ik wil geen theater maken voor een gemarginaliseerde sector, binnen een beperkt circuit en voor een publiek met dezelfde sociaal-culturele achtergrond. Ik weet niet hoe de situatie in Vlaanderen is, maar in het traditionele theatercircuit in Nederland bereik je dertien procent van alle mensen. Dertien procent! Dat is toch veel te weinig?

Hoe bereik je dan een groter publiek?

Door voorstellingen te maken die ook in andere circuits terechtkomen. Enkele voorbeelden: met de voorstelling Wij Varkenland behaalden we de cover van Varkens.nl, het vakblad voor de varkenshouderij in Nederland en Vlaanderen. Met mijn verhalen wil ik ook de mensen uit de landbouwwereld aanspreken. Onlangs boekte een West-Vlaamse zakenman drie privé-voorstellingen van De Man door Europa voor zijn eigen kennissenkring. Fantastisch toch?

Deze voorstelling is ook geselecteerd voor het Nederlandse Theater Festival. Ik heb toen geëist dat de helft van de zaal gereserveerd zou worden voor mensen die nooit naar het theater komen, zoals vluchtelingen. Zo probeer ik een ander publiek te bereiken en het lukt: we hebben deze voorstelling ondertussen al tachtig keer gespeeld en er zijn al vijftig voorstellingen gereserveerd voor de toekomst.

Als je het niet eens bent met mijn voorstelling, zijn er twee mogelijkheden: je kan weggaan of je kan blijven zitten. Ik wil graag dat wie het niet met me eens is, blijft zitten. Zo kunnen we achteraf in discussie gaan. Tijdens de voorstelling in Brussel was er een dame uit de zaal weggelopen. Achteraf heb ik toch een discussie met haar gehad. Ze vond dat ik de zestiende eeuw belachelijk had gemaakt (de belangrijke denkers worden voorgesteld door Playmobilpopjes, red.). Dat was helemaal niet mijn bedoeling, maar door dat nagesprek is er alsnog een interessante confrontatie.

Tags: Stefan Moens, De Man door Europa, Lucas De Man