het Theater Festival

Lucas Katangilu over Ndoto: ‘Wat kunnen zij met al die winst? Vreten ze die op?’

za 04 sep 2021

Lucas Katangila (25) noemt zichzelf een activistische danser. Met zijn stuk Ndoto wil hij de aanhoudende miserabele werk- en leefomstandigheden van kinderen in zijn geboortestreek in Congo blootleggen. Dat doet hij via zijn eigen verhaal, van hoe hij zich verborg om geen kindsoldaat te moeten worden tot zijn leven in België. Dit is zijn relaas.

Elie Agniel

 

‘Vroeger mocht ik thuis niet veel televisie kijken. Van mijn moeder moest ik vooral veel studeren. Smartphones waren er in die tijd nog niet, internet was ook betalend per uur. In 2012 ontdekte ik op het internet een hedendaagse dansvideo. Het was een video van een vrouw, op de grond, in een leslokaal met leerlingen die bewegingen maken. Ik vroeg me af: wie is dat? Wat doet zij? Ik vond het waanzinnig boeiend, maar mijn internettijd zat erop. Ik schreef nog snel haar naam neer: Martha Graham. Om het vervolg te kunnen bekijken, heb ik wat moeten liegen tegen mijn moeder. Ik zei dat ik geld nodig had voor school en met dat geld zocht ik nieuwe filmpjes op van Martha Graham. Op een gegeven moment printte ik zelfs een foto van haar op groot formaat, om boven mijn bed te hangen naast mijn andere held Michael Jackson.’ 

‘In die tijd zat ik ook in de hiphopscene van Goma. Daar was te veel geweld. Dancebattles ontaardden vaak in gevechten, er werd drugs genomen en gedeald. Mensen werden neergestoken. Hiphop was dans, maar spijtig genoeg ook meer dan dat. Onze ouders maakten zich daar veel zorgen om, natuurlijk. Dus als je thuis vertelde dat je ging dansen, werd dat niet meteen aanvaard. Maar toen ik Martha Grahams idee, aanpak en techniek zag, besefte ik dat dat een andere manier zou kunnen zijn om een verhaal te vertellen. Een softere manier, zonder fysiek geweld. En een andere manier om bewegingen te begrijpen. Hiphop draait natuurlijk ook om bewegingen, maar die worden daar gedicteerd door het ritme van de muziek. In hedendaagse dans gaat het er eerder om heel precies te begrijpen wat je lichaam is, waarom en hoe je bepaalde bewegingen maakt. Daarmee begrijp je alle andere dansen.’

‘Ik bekijk mijn filmpje uiteindelijk nogmaals en praat erover met mijn maten. Zij begrijpen er niets van: “Wat ga je doen met die dans? Ze danst enkel met vrouwen, dus dat is een vrouwendans, jij bent een man!” Dat maakt alles wat ingewikkelder voor me. Hiphop is een manier om je mannelijkheid te bevestigen. Maar ik neem toch het risico: in het begin oefen ik stiekem bewegingen in mijn kamer en kijk ik naar een gedownloade versie van een choreografie van Martha Graham. En plots komen Amerikaanse dansers workshops geven in Oost-Afrika. Dat is mijn ingang geworden in hedendaagse dans. Heel intense workshops en het opzoeken van andere choreografen via mijn gelimiteerd internet.’

 

Dansen als politiek activisme 

‘Mijn voorstelling Ndoto klaagt de politieke situatie in Congo aan, vooral de situatie in het oosten van het land, waar het Westen weinig van afweet. Het legt vooral de omstandigheden van de kinderen bloot in de coltanmijnen, het ronselen van kindsoldaten, de corruptie. Iedereen hier heeft een iPhone, een MacBook. Daarbij wil iedereen graag ecologisch bewuster leven, maar weinigen staan stil bij de grondstoffen voor deze technologieën. Zelf heb ik ook veel vrienden die overleden, uitgebuit of verkracht werden. Daarom kan ik dit verhaal brengen, het is ook het mijne.’

‘Natuurlijk heeft mijn publiek niet rechtstreeks de macht om dingen te veranderen. Maar het kan wel mijn boodschap overbrengen. En mijn stuk brengt ook een alternatieve stem voor de traditionele media. Niemand praat nog over wat er in mijn land gebeurt. De situatie in Kivu is gelijkaardig aan die in Afghanistan, met het verschil dat de oorlog nooit eindigde.’

‘Het was ook erg belangrijk voor me dat het stuk eerst in België opgevoerd werd. België blijft een koloniserende grootmacht. Zo zijn de meeste mijnen in Congo nog steeds in handen van Belgische bedrijven. Doordat België een grootmacht is en Brussel de hoofdstad is van Europa, durft niemand er ook iets op te zeggen, laat staan te controleren. Maar ze boeken wel gigantische winsten. Niet alleen België profiteert daarvan, ook heel Europa. Maar wij niet. Ze beloven jobs, maar die zijn er amper of ze zijn mensonterend. Daardoor dromen alle jonge Afrikanen ervan om naar Europa te komen. Maar als alle jongeren vluchten, wie maakt dan het Afrika van morgen?’

‘En wat me nog woedender maakt: al deze kinderen blijven werken als prooien voor de zakenmannen en politici die alleen maar op winst jagen. Maar wat kunnen zij met al die winst? Vreten ze die op? De grootste vraag blijft: wie is er het meest schuldig aan dit alles? De Congolese politicus? De Belg? Ik weet het niet.

‘Dat het stuk in België speelt is voor mij dan ook een grote overwinning. De zaken moeten veranderen, Belgen mogen beseffen hoe de geschiedenis echt in elkaar zat. Leopold II is niet de grote beschaver geweest, en wij hebben wel degelijk geprobeerd om ons te verzetten tijdens onze 400 jaar lange kolonisatie. En we doen dat nog steeds. Dat mogen mensen hier wel eens beseffen.’

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

For security, use of Google's reCAPTCHA service is required which is subject to the Google Privacy Policy and Terms of Use.

Tags: , ,