Kim Noble: ‘Ik stink en twijfel of ik een kunstenaar ben’

do 08 sep 2022

Kim Noble is niet gemakkelijk te definiëren. De stand-upcomedian in hem vliegt van grap naar grap, maar onder de oppervlakte schuilt een maker die niet bang is om zichzelf op de pijnbank te leggen. ‘Ik denk dat ik empathisch ben, al geven mijn voorstellingen soms de indruk van niet.’

Gijs Suy

 

 

De jury van het TheaterFestival typeerde zijn Lullaby for Scavengers als ‘een semi-autobiografische voorstelling op het snijpunt van stand-up, performance en videokunst.’ In de voorstelling voert Kim zichzelf samen met een aantal dieren op: een made, een dode eekhoorn en een al even dode vos. Op een scherm achter hem toont hij de meest uiteenlopende beelden uit zijn persoonlijke leven, vaak collages, aangevuld met getekende animaties.  

‘Het was eigenlijk niet mijn bedoeling om een theatervoorstelling te maken’, vertelt Kim. ‘De drie tot vier jaar durende periode in mijn leven die in de show aan bod komt, was voor mij een tijd waarin ik veel filmde en informatie verzamelde. Terwijl ik daarmee bezig was, wist ik eigenlijk niet welk materiaal ik voor mezelf wilde houden en wat ik precies met de rest wou doen.’ Zo heeft hij een maand in een vossenhol gewoond, wat uiteindelijk ook in de voorstelling terechtgekomen is. ‘Dat was iets wat ik zomaar kon doen, niemand stelde het in vraag, maar eigenlijk heb ik geen idee waarom ik er in eerste instantie aan begon.’ 

Rukker

Aangezien hij in zijn voorstellingen vaak ongevraagd mensen filmt, vraag ik mij af of hij dat tijdens ons interview ook aan het doen is. Hij schudt lachend het  hoofd: ‘Ik dacht al dat je dat zou denken, maar dit gesprek is daar eigenlijk niet interessant genoeg voor.’ De grap slaat snel om in een serieuzere anekdote. ‘Mijn beste vriend dacht dat ook ooit, terwijl ik getuige was op zijn huwelijk. We deelden samen een hotelkamer en hij hield een serieus verhaal over de ingrijpende gebeurtenis die hem aanstaande was. Opeens verstilde hij en vroeg hij of ik hem op dat moment aan het filmen was. Dat hij zoiets over mij dacht, op zo’n kwetsbaar moment, deed me wel echt pijn.’ Zelfkritiek is Kim niet vreemd. In de voorstelling typeert zijn sprekende eekhoorn hem als oppervlakkig, egoïstisch, narcistisch en als een ‘rukker’. ‘Daar ben ik het jammer genoeg wel mee eens’, zegt Kim. ‘Misschien ben ik geen rukker, maar de rest klopt wel.’ 

 

‘Bang om mensen te shockeren ben ik niet, maar ik zorg er wel voor dat ik altijd genoeg geld op zak heb om een aantal tickets terug te betalen.’

 

Het idee om een voorstelling te maken is ooit ontstaan bij een stukje van tien minuten met de eekhoorn. ‘Ook al waren sommige grote theaterproducenten daar absoluut op tegen.’  Om te zien of het materiaal voor de show levensvatbaar is, is het voor Kim nodig om voor publiek te oefenen. ‘Voor mij is het vooral belangrijk dat mensen lachen. Mijn werk kan soms verdrietig zijn en het is vaak ook vrij smerig. Als het publiek lacht, hebben ze meer vrede met het shockerende. Bang om mensen te shockeren ben ik niet, maar ik zorg er wel voor dat ik altijd genoeg geld op zak heb om een aantal tickets terug te betalen.’ Het moet gezegd: zijn vorige voorstellingen lokten soms heftige reacties uit. Zo was er tijdens Kim Noble Will Die iemand in het publiek die zichzelf in de arm sneed en daar een portret van de artiest in tekende. Later kwam hij Kim op straat tegen en probeerde hij hem met bloed te bekogelen. ‘Mijn nieuwe show is vrij tam, dus dat gebeurt jammer genoeg niet meer. Ik ben eigenlijk vooral bang dat het publiek de voorstelling snel saai zal vinden.’

Camoufleur

‘Saai’ is waarschijnlijk één van de laatste adjectieven die op Lullaby for Scavengers toepasbaar is. De voorstelling is door Kim van begin tot einde volgepropt met onder andere geluiden, muziek en animaties. ‘Eigenlijk is alle ademruimte daardoor verdwenen’, licht hij toe. ‘Ik zou er ook voor kunnen kiezen om in mijn eentje achter een microfoon te staan. Zo’n simpele opzet zou misschien juist gewaagder zijn, maar mijn talenten liggen daar niet.’ Ook blijft hij het liefst voor eeuwig sleutelen aan zijn voorstellingen. ‘Eigenlijk zou ik elke voorstelling van mij Work in Progress willen noemen, maar vanwege commerciële redenen kan dat niet.’ 

 

‘Als het publiek lacht, hebben ze meer vrede met het shockerende van mijn werk.’

 

Kim gunt zichzelf geen rust tijdens de show. ‘Ik ben continu in beweging en schiet van hier naar daar. Misschien ondermijnt dat ook mijn kwetsbaarheid.’ Alles wat hij op het podium doet, is op die manier een vermomming, een vorm van zelfcamouflage. ‘Dat doe ik omdat ik vrij oppervlakkig ben en er weinig dingen zijn waar ik goed in ben, dus ik probeer het publiek daar dan van af te leiden. Sommige mensen stellen de authenticiteit van mijn werk ook wel in vraag. Dat snap ik: sommige dingen die ik doe zijn best wel vreemd.’ Authentiek of niet? Realiteit of fictie? Het is een wankel evenwicht. ‘Wat ik van mezelf laat zien, blijft theater.’ 

(Nep)artiest

Op de vraag wie Kim Noble nu werkelijk is, is zijn eerste antwoord: ‘Fucking hell man.’ Stapsgewijs probeert hij tot een antwoord te komen: ‘Het is voor mij moeilijk om daar antwoord op te geven. Een beetje alsof ik de persoon achter de vermomming moet proberen te vinden. Voor mij valt mijn identiteit ook heel erg samen met het werk dat ik maak.’ Vorige week vroeg Kims technicus bijvoorbeeld naar zijn weekend, terwijl hij zelf was gaan wielrennen. ‘Ik zei dat ik aan de show had gewerkt. Ik had een paar tekeningen gemaakt en even gedaan alsof ik een eekhoorn was. Hij vroeg vervolgens of ik mezelf ooit een pauze gun, maar eerlijk gezegd weet ik niet wat dat is. Als ik vijf minuten niks te doen heb, schiet ik al in de stress. De afgelopen zes maanden ben ik bijvoorbeeld niet zo creatief geweest, dus ben ik mijn grip op wie ik ben wat verloren.’ Kim vindt het ook moeilijk om zijn werk als geheel te beschouwen. ‘Je bent zo goed als je laatste performance. Als mijn voorstelling morgen slecht gaat, is mijn werk dat ook.’ 

 

 

Uiteindelijk komt Kim toch tot een gedeeltelijk antwoord op de vraag wie hij nu eigenlijk is. ‘Ik ben een maker. En ik denk dat ik empathisch ben tegenover mensen, al geven mijn voorstellingen soms de indruk van niet. Ik twijfel of ik een kunstenaar ben. Ik beweer het omdat het cool klinkt, maar eigenlijk denk ik van niet. En ik stink, al is dat misschien geen persoonlijkheidskenmerk.’ 

Na het einde

Critici die vinden dat Kim met zijn werk niets te zeggen heeft, moeten zijn voorstellingen wellicht nog eens goed bekijken. Een belangrijk thema in Lullaby for Scavengers is familie. Beelden van Kims ouders keren meermaals terug en zelf probeert hij ook op een onconventionele manier een gezin op te bouwen. Hij heeft een made uit zijn vuilnisbak gehaald die hij als zijn dochter beschouwt. Kim laat haar op zijn eigen manier de wereld zien, door haar bijvoorbeeld aan de voorruit van zijn auto vast te plakken. ‘Zelf heb ik een vrij kleine familie en ik ben ook een behoorlijke kluizenaar. Momenteel fungeert de show een beetje als mijn familie.’ De dieren die hij gebruikt en het spelen zelf zijn op dit moment alles wat hij heeft. ‘Ik ben ook wel bang voor het moment dat de tournee stopt. Ik denk dat ik aan het einde van mijn creatieve periode ben gekomen en misschien wat anders moet gaan doen. Dat geeft me het gevoel dat ik ongelofelijk gefaald heb. Het feit dat ik zo verbonden ben met mijn werk, maakt het extra moeilijk om zo’n verandering te maken, omdat ik geen idee heb wie de persoon is die iets anders zou doen.’ 

 

‘Ik denk dat ik aan het einde van mijn creatieve periode ben gekomen en misschien wat anders moet gaan doen.’

 

In Lullaby for Scavengers roept Kim ook ideeën op over wat er na het einde kan gebeuren. Zo toont hij wat er met lichamen gebeurt wanneer ze door maden worden opgegeten. En de eekhoorn en de vos? Die krijgen een nieuw leven in de show. ‘Ik geloof niet in leven na de dood. Althans niet in het klassieke idee van een hiernamaals, omdat de dood ons doemt om te falen. Alles wat we proberen te maken en al onze relaties met familie of vrienden mislukken doordat het leven eindig is.’ Eigenlijk gaat de voorstelling ook wel over het leven na de dood. Zo komen er mensen uit Kims leven voorbij die er nu niet meer zijn. Door hen op te voeren in zijn show viert hij hun herinnering. En zo sluiten we ons gesprek toch enigszins hoopvol af. ‘Er is een leven na de dood omdat de show verder gaat.’

Tags: Gijs Suy, Kim Noble, Lullaby for Scavengers