Jaouad Alloul over De Meisje: ‘Ik heb de pen vast, ik schrijf mijn verhaal’

za 12 sep 2020

In een ontspannen sfeer neemt theatermaker, zanger, multidisciplinaire performer en queer-activist Jaouad Alloul de toeschouwer mee op pad doorheen zijn leven. Van zijn kindertijd, puberteit, twintigersjaren en de breuk met zijn familie, tot het moment waarop hij weer thuiskomt. De Meisje is een sterke monoloog over identiteit, worsteling, discriminatie en liefde, maar vooral over jezelf zijn – en het belang daarvan.

Katrijn Bekers

Samen met de empathische Johan Petit, mede-bruggenbouwer tussen culturen en overtuigingen, schreef Jaouad zijn levensverhaal neer. Aan de hand van moodboards ontwierp Tine Deseure betoverende kostuums die Jaouad op de scène helpen transformeren doorheen de verschillende fasen van zijn leven. In De Meisje wil hij een zo eerlijk mogelijk verhaal vertellen. Hier vertelt hij het verhaal over zijn verhaal.

Hoe ben je begonnen met het schrijven of maken van deze voorstelling? Wat was het eerste stuk tekst dat klaar was?

Jaouad Alloul: ‘Johan Petit heeft mij uren geïnterviewd, en van die interviews zijn we dan teksten beginnen schijven. Een van de teksten die er het snelst lag, ging over het overlijden van mijn moeder. Dus we wisten dat dat een heel belangrijke scène zou zijn. We waren ook heel erg aan het zoeken of we de voorstelling in chronologische volgorde zouden vertellen, of met flashbacks. We besloten om te starten op het moment dat ik thuis vertrek, en daarna terug te keren naar mijn kindertijd, tot ik mijn moeder verlies, en dan zo verder richting mijn puberteit, tot ik dan thuis vertrokken ben. Zo heb je een soort herkenning van het begin van het verhaal. Maar het verhaal gaat nog verder, tot het moment waarop ik eindelijk terugkeer naar huis en me met mijn vader verzoen.’

Wat hoop je te bereiken met deze voorstelling? Voor jezelf en voor het publiek?

‘Mijn wens, die niet echt een wens is: ik wil vooral mijn verhaal vertellen op mijn condities en niet iemand anders mijn verhaal laten brengen. Ook wil ik het narratief veranderen: er leven nog heel veel beelden over homoseksualiteit en islam alsof wij allemaal slachtoffers zijn, terwijl wij net allemaal sterke mensen zijn, net omdat wij bepaalde dingen hebben moeten overwinnen die andere gemeenschappen al voorbij zijn. Maar tegelijkertijd merk ik in onze westerse maatschappij ook nog heel veel problemen rond LGBT-rechten. Dus mijn wens is vooral: het verhaal zelf vertellen en zelf eigenaarschap hebben over mijn verhaal. En voor het publiek wens ik vooral dat zij dingen herkennen en dat de brug tussen culturen gemaakt kan worden. Want wij hebben allemaal heel veel gelijkenissen in ons leven: het zoeken van je eigen stem, geliefd willen worden, het ontwikkelen van je identiteit. Ik wens dat ze deze dingen herkennen, waardoor we allemaal dichter bij elkaar komen.’

Je hebt de voorstelling al beschreven als een therapie. Zie je dat als een belangrijke stap in je leven, dat je nu op het podium je verhaal kan vertellen?

‘Ik zie de voorstelling inderdaad als therapie omdat ik iets heb overwonnen, en ik ben heel blij dat ik dat kan vertellen. Het voelde ook aan als een groot schouderklopje. Uiteindelijk ben ik chocolatier van opleiding en heb ik mezelf opgewerkt tot professioneel theatermaker, ondanks alle moeilijke situaties rondom mij. Dus het voelt vooral als een overwinning, elke keer als ik op een podium sta en terug dat verhaal kan vertellen. En tegelijkertijd raak ik ook moeilijke onderwerpen aan die in mijn leven zijn voorgevallen. Elke keer geef ik ze meer en meer een plaats en kan ik ze meer en meer loslaten.’

Voelt het kwetsbaar om jezelf zo bloot te geven?

‘Het is heel kwetsbaar om je zo bloot te geven, maar kwetsbaar zijn is iets dat ik van nature ook wel kan. Er zijn zeker ook wel momenten geweest in mijn leven waarop ik niet kwetsbaar was of niet kwetsbaar durfde te zijn, en soms is het nu nog steeds niet altijd gemakkelijk om kwetsbaar te zijn. Maar ik ben wel iemand die dat blijft opzoeken. Zeker als ik weet dat mensen daar ook wel ruimte voor geven, en op het podium is er die ruimte om kwetsbaar te zijn er wel. Het is een veilige plek waar je dat kan exploreren. En in die kwetsbaarheid zit natuurlijk ook heel veel kracht, want ik heb de pen vast, ik schrijf mijn verhaal en ik beslis welke kanten van mijn kwetsbaarheid ik laat zien.’

Jezelf op en naast het podium: in hoeverre is dat een één op één relatie?

‘Op het podium voel ik wel dat ik helemaal openbloei, omdat ik dan niet moet bezig zijn met een soort cultureel construct. Op het podium ben ik extraverter, groter en durf ik meer. Naast het podium zal ik eerder stiller zijn, terwijl ik iemand ben die verbaal heel sterk is. Maar ik zal dan ook pas spreken als het nodig is, of als er echt iets gezegd moet worden dat echt een meerwaarde is. En dat ben ik ook elke dag meer en meer aan het leren. Omdat ik ook vind dat we aan het verdrinken zijn in meningen. Een mening hebben is heel goed, maar een mening die onderbouwd is en waar je over hebt nagedacht, is veel belangrijker. Op het podium kan je, mag je een mening veel onverbloemder meegeven – zonder dat je daar mensen mee kwetst, natuurlijk. Dus het is zeker dezelfde persoon op en naast het podium, maar op het podium kan ik mijn potentieel benutten in een voor mij ideale wereld. En ik ben ook heel blij dat ik dat mag en kan delen, met mensen, en dat dat mijn werk is.’ 

Hoe voel je je na afloop van de voorstelling die je speelt?

‘Na de voorstelling voel ik me altijd heel opgeladen! Het publiek is overwegend wit, hetero en cisgender, maar ik merk toch dat ik veel onderwerpen aanraak die veel mensen herkennen, zoals een ouder-kind relatie, zoeken naar jezelf, ontdekking, vastzitten met jezelf, vastzitten met de mensen rond je, discriminatie. Ik voel me vooral opgeladen omdat ik van het publiek merk dat ze een enorme appreciatie en bewondering hebben voor het feit dat ik de moed heb om mijn verhaal te vertellen. Dat is heel fijn. Na het spelen van mijn voorstelling voel ik mij erg gesterkt.’

Hoe verhoudt de voorstelling zich tot jouw activisme?

‘Mijn activisme is vooral visibiliteit creëren, praten over onderwerpen waar nog veel taboes rond zijn, en vooral mezelf zijn. Ik gebruik ook mijn lichaam als een vorm van activisme, als een vorm om te rebelleren. Ik hoop dat ik met mijn activisme anderen kan inspireren om ook mee recht te staan en op te komen voor LGTB-rechten. Ook heteromensen, met een islamitische achtergrond. Er is nog heel veel werk, maar hoe meer mensen recht staan en zeggen “liefde is liefde, en geaardheid en gender zijn allemaal vakjes waarin we ons stoppen”, hoe beter. Uiteindelijk zijn we allemaal mensen die een goed leven willen hebben en gelukkig willen zijn. Dus laat andere mensen gelukkig zijn, en kiezen hoe zij dat geluk willen bepalen. Dat is mijn activisme.’

 

‘Na het spelen van mijn voorstelling voel ik mij heel gesterkt’

 

Hoe moet of kan theater omgaan met topics als gender? Hoe kan theater een rol spelen in het debat rond gender?

‘Ik denk dat theater heel creatief met gender kan omgaan. Gender moet niet altijd een politiek of sociaal-maatschappelijk thema zijn. Je kan kiezen om een bepaald personage door een man of een vrouw te laten spelen, zonder dat specifiek te benoemen en het publiek dat zelf te laten invullen. Daar ligt nog een hele zee van mogelijkheden waar we de speelsheid van kunnen opzoeken. Gender kan heel politiek geladen zijn, en mag dat ook zijn in voorstellingen, maar dat moet niet altijd. Het kan ook gewoon ludiek zijn, natuurlijk zonder dat je in stereotiepen vervalt.’

Met De Meisje heb je een voorstelling gemaakt die gaat over je leven. Hoe denk je dat je komende werk zich gaat verhouden tot jouw eigen verhaal?

‘Deze voorstelling gaat echt over mijn leven. Toekomstige voorstellingen zullen daar ook over gaan, maar altijd in een meer abstracte vorm. Mijn leven en de mensen rond mij, de wereld, de geschiedenis van de wereld, en de culturele geschiedenis van ons allemaal, zijn wel dingen die ik ga blijven gebruiken. Na De Meisje zal ik nog wel elementen uit mijn leven gebruiken, zoals religie, seksualiteit en gender, want dat zijn thema’s die mij blijven prikkelen. Als ik muziek schrijf, gaat dat ook over mijn leven en ervaringen, maar dan schrijf ik meer vanuit een universeel gegeven, meer vanuit een ‘ons’-verhaal. Ik ben nu ook bezig met een productie bij KOPERGIETERY. Daar zitten ook elementen in van mijn roots, religie en seksualiteit, maar op een kleine, subtiele manier. Ik ben ook iemand die zich graag laat inspireren door dingen die rondom mij gebeuren en die mij beïnvloeden.’

Tot slot, wat maakt jou gelukkig?

‘Wat mij gelukkig maakt? Mensen die lief zijn voor elkaar, mensen die hun unieke zelf zijn, maar ook zachtaardig.’

Tags: Katrijn Bekers, De Meisje, Jaouad Alloul, MartHa!Tentatief