het Theater Festival

Het parcours van Sara De Roo

do 30 aug 2018

De State of the Union werd dit jaar verzorgd door Sara De Roo: gevierd actrice, theatermaakster en sinds kort ook artistiek co-coördinator van de opleiding drama/acteren aan het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen, in samenwerking met Clara van den Broek. Voor zij die haar (nog) niet kennen is dit een portretschets, gevolgd door een bescheiden close reading van haar vertoog.

Daan Borloo

 

Foto uit Alleen © Koen Broos

Throwback naar 1 februari 2018: Sara De Roo kondigt haar vertrek aan bij tg STAN en in de kleine Vlaamse podiumwereld is dat groot nieuws. Hoewel De Roo er niet bij was toen tg STAN boven het doopvont werd gehouden, intussen al bijna dertig jaar geleden, zal ze wellicht tot in de eeuwigheid gerelateerd worden aan Jolente De Keersmaeker, Damiaan De Schrijver en Frank Vercruyssen, haar gewezen partners in- art. Een absoluut krachtkwartet, dat met Poquelin II al voor de twaalfde keer werd geselecteerd voor het TheaterFestival (te zien op 4 en 5 september). Andere STAN-successen van en met De Roo die meer dan wellicht een bel doen rinkelen: The Marx Sisters, Oogst, de originele Poquelin en Lucia smelt, nota bene de allereerste theatertekst van Oscar van den Boogaard.

Daarnaast is Sara De Roo ook een begenadigd film- en tv-actrice, bekend van De parelvissers, Swooni, Brasserie Romantiek en, onlangs nog, de verfilming van Griet Op de Beecks Vele hemels boven de zevende. Waar ze zich evenwel nooit toe zal laten verleiden: reclamespotjes. Volgens De Roo verspilt een toneelspeler in de regel geen woorden aan gladde praat die mensen moet overtuigen om iets te kopen.

Het enige wat duchtig geconsumeerd dient te worden, is het moment.

Vorig jaar nog stond De Roo op het TheaterFestival met alleen, een solovoorstelling op tekst van Fikry El Azzouzi en een mooie illustratie van hoe ze in het leven en het theater staat: goudeerlijk, zonder de twijfels weg te moffelen. Bij uitbreiding is dat ook de manier waarop tg STAN altijd heeft gewerkt: met een overmaat aan respect en aandacht voor creatieve besluiteloosheid en de eeuwige nuance. Rumour has it dat de première van een STAN-voorstelling ook écht de eerste keer is dat ze het stuk integraal samen spelen.

Tegelijk wordt dat kenmerkende metaspel aangevuld met een onomwonden engagement, zeker en vast in alleen.

De voorstelling zoomt expliciet in op de (vaak intercultureel geïnspireerde) meningsverschillen tussen De Roo en El Azzouzi en, meer algemeen, op de moeilijkheid om het over culturele verschillen te hebben of van hardnekkige stereotypen los te weken. Dat het theater dringend diverser moet, heeft ze vorig jaar ook in de festivalkrant laten optekenen: “Je kunt niet blijven zeggen: het zal wel komen. Zeker met het politieke klimaat dat harder wordt. Het is niet meer opportuun om te wachten. Je moet handelen.”

Haar State of the Union, die bij deze krant is gevoegd, borduurt deels voort op dat idee. “Hoe gaan we om met onze machteloosheid, met onze medeplichtigheid aan het onrecht en de gruwel in de wereld? Hoe gaan we om met de stigmatisering van mensen die een andere kleur hebben, mensen die religieus zijn? (…) Hoe gaan we om met ons gebrek aan verbeelding om ons een nieuwe, hybride wereld te  kunnen voorstellen, gebaseerd op vertrouwen en nieuwsgierigheid, één die vanzelfsprekend veelkleurig en ecologisch duurzaam is?” Vragen die al vaker werden gesteld, maar nog steeds wachten op een voldragen antwoord.

De Roo formuleert voorzichtig het hare: “Laten we onze esthetische kaders oprekken, onze premisses lossen, onze leitmotiven en onze motto’s. Laten we ons kwetsbaar opstellen, bereid om een nieuwe vorm aan te nemen. Als we echt geloven in wat we beweren, namelijk een betere wereld, kunnen we zelf een mogelijkheid tonen.”

Als co-coördinator van de dramaopleiding van het Antwerpse Conservatorium wordt De Roo uitgedaagd om na te denken wat ze aan een nieuwe generatie spelers wil meegeven. Zo wil ze bijvoorbeeld het vak ‘westerse toneelgeschiedenis’ vervangen door het bredere ‘toneelgeschiedenis’, want “zolang wij de ander alleen maar meten met onze eigen maatstaven, zullen wij naast elkaar blijven leven.” Een druppel op een nog veel te hete plaat, maar een druppel niettemin.

Onze structuren lijden aan betonrot en het zijn grote schoenen om te vullen…

Nog niet zo heel lang geleden zat De Roo zelf op het Conservatorium dat ze nu mee vormgeeft. Leerling van het fenomeen Dora van der Groen, in een tijd waarin anderhalve toneelspeler per jaar afstudeerde.

Dat aantal is ondertussen meer dan vertienvoudigd. Ook de samenleving en de werkomstandigheden van kunstenaars zijn in tussentijd ingrijpend veranderd, en niet altijd in de goeie richting. “Zowel de korte als langere termijnmogelijkheden voor de toneelspeler zijn verschrompeld,” beargumenteert De Roo in haar State, en haalt onder andere het manifest van NTGent-voorman Milo Rau aan, waarin (nogal boud) gesteld wordt dat “minstens twee van de acteurs op het podium geen professionele acteurs mogen zijn”.

In het licht van die lonkende scheefgroei moedigt ze kersverse acteurs aan om zich te verenigen. “Ik kan met kennis van zaken zeggen dat het collectief een ideale omgeving is voor een toneelspeler om haar ambacht te ontwikkelen. Om alle facetten van het maken en spelen onder de knie te krijgen. In het collectief ontdek je wie je bent, als kunstenaar en ook als mens.” Een mooie shout-out naar tg STAN, dat spreekt.

Waar De Roo vorig jaar zelfbewust solo ging met alleen omdat ze “na 25 jaar voorstellingen spelen in een ensemble soms het gevoel had dat het een olietanker werd”, breekt ze dit jaar een lans voor de alliantie: “Bundel de krachten, toneelspelers aller landen, verenigt u, in ensembles en collectieven. Engageer u voor mekaar, voor een gemeenschappelijk werk, ga samen de hort op of betrek een pand, en werk duurzaam, streef naar continuïteit.

Van alle kunstenaars hoeven wij NIET ALLEEN door de modder te ploeteren. Het is juist de schoonheid van onze ambacht en onze kunst dat wij onze tijd SAMEN doorbrengen.”

Een heerlijke paradox, die laatste alinea, die nog maar eens benadrukt hoe echt en onaflatend bevragend Sara De Roo in leven en werk staat. Hulde.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

For security, use of Google's reCAPTCHA service is required which is subject to the Google Privacy Policy and Terms of Use.

Tags: , ,