‘Globe Aroma is een fantastisch antidotum tegen wat er ons buiten de muren soms overkomt’

wo 11 sep 2019

Globe Aroma was vorige week met een aantal van haar kunstenaars te gast op het TheaterFestival. Enkelen van hen maken ook deel uit van de performance Underneath Which Rivers Flow, die vanaf vandaag hernomen wordt in Brussel in het Decoratelier van Jozef Wouters. Wij lopen een dag mee in hun spoor.

Danny de Jong

Omdat hun meeste kunstenaars geen idee hebben wat het TheaterFestival precies inhoudt, komt Globe Aroma alvast een kijkje nemen in de Vooruit. Voor wie dan weer geen idee heeft wat Globe Aroma precies inhoudt: het is sinds 2002 een prachtige artistieke werkplek voor kunstenaars die gevlucht zijn uit hun thuisland, maar ook alle andere Brusselaars zijn er van harte welkom. 

Net zo is Globe Aroma hartelijk welkom op het TheaterFestival. Ik ben alleszins benieuwd hoe hun kunstenaars die eerste ontmoeting met het festival ervaren, dus ga ik in gesprek met drie van hen. Ze spreken geen Nederlands of Engels, enkel Frans. An Vandermeulen van Globe Aroma is erbij om alles te vertalen. Ondertussen zetten de andere artiesten op een veldje in de buurt hun tenten op. Na een lange dag van voorstellingen kijken in Gent, zullen ze er gezamenlijk kamperen. Zo is de festivalervaring compleet.

‘Je bent toch een journalist? Waarom spreek je dan geen Frans?’ Terwijl we in de hal van de Vooruit op iemand wachten, word ik door een jongeman met een rode leren jack met m’n neus op de feiten gedrukt. Ik spreek inderdaad nauwelijks Frans. We lachen vriendelijk naar elkaar. Ik probeer hem duidelijk te maken dat ik als Hollander in België de taal minder gewend ben, maar het voelt als een slap excuus. Ik kom ook niet uit mijn woorden, beweeg me stil van de ene naar de andere voet. Ik draag een flashy t-shirt van het TheaterFestival. In mijn hand state of the art opnameapparatuur.

Ze speelden pingpong

Gelukkig komt vertaler An snel aangelopen. Ze zegt dat de vrouw waar we op wachten, nog druk schrijft aan de dingen die ze in het interview wil vertellen. We kunnen maar beter alvast beginnen. Onderweg naar de nok van de Vooruit passeren we de festivalorganisatie. Dit is het kloppend hart van het festival, zeg ik, en An vertaalt. Omdat Barry slecht te been is, nemen we met vier de kleine lift. Tussen de bureaus wachten we even, tot de vergaderzaal beschikbaar is. An en Sergio, de jongen met het rode jack, maken van de gelegenheid gebruik om even te spelen op de pingpongtafel. Mijn ogen gaan naar de druk werkende Vooruit-medewerkers, die perfect op een rij zitten, allen typend met een hoofdtelefoon op. Het pingponggeluid weerklinkt luid. Ik weet niet of het wel de bedoeling is dat die tafel bespeeld wordt?

 We zitten in de vergaderzaal. Barry spreekt. Hij spreekt met zijn ogen. ‘Ik ben nu twee jaar in België en Brussel, en ben nu een jaar en een paar maanden actief in Globe Aroma. Ik ben een artiest. Mijn individuele praktijk bestaat uit beeldend werk. Typografie, maar ook kleine constructies. Voor mij is Globe Aroma een zeer belangrijke plek geweest. Het is mijn rustpunt in de stad en tegelijkertijd ook een rustpunt in het leven. Ik kreeg hier de ruimte om dingen achter me te kunnen laten en soms even te vergeten. Globe Aroma hielp me om langzaam mijn mentale toestand te stabiliseren.’

Broers en zussen

Ook wanneer Sergio zich voorstelt, vallen zijn indringende ogen me meteen op. ‘Ik zit nu een jaar bij Globe Aroma. Ik speel vooral theater en ik dans. Momenteel repeteer ik aan de voorstelling van Niko Hafkenscheid, Landscape Orchestra, die op 10 oktober in première gaat bij Kaaitheater. Daarin nemen we het publiek mee op een tocht door verschillende landschappen. Alle mensen die aan dit project meedoen, zijn op een heel verschillende manier naar hier gekomen. Ofwel via boot, te voet of per vliegtuig. Die reisweg is waarover de voorstelling zal gaan. Het wordt een migratieverhaal over de landschappen die alle mensen hebben doorkruist en zal verteld worden via muziek. Alle vijftien mensen spelen een instrument dat ze voordien nog nooit hebben gespeeld. Zelf zal ik piano, cello, viool, gitaar en percussie spelen. Samen vormen we een ensemble: landscape orchestra.’

Net als voor Barry is Globe Aroma ook voor Sergio meer dan alleen een plek voor kunst en expressie. ‘Globe Aroma is mijn familie. Iedereen zit daar samen als broers en zussen, we ondersteunen elkaar.’ Ik vraag Sergio naar het klimaat bij Globe Aroma sinds de politie-inval in februari 2018, die toen heel wat verontwaardiging veroorzaakt. ‘De politie-inval gebeurde voordat ik erbij kwam. Maar uiteraard is dat een verschrikkelijk verhaal dat mij ook erg raakt. Globe Aroma is een plaats waar je elkaar ontmoet. Iedereen is daar om te ontdekken en zichzelf uit te drukken, zodat iedereen als kunstenaar elkaar kan inspireren en ideeën kan uitwisselen. Binnen de groep is er een gigantische samenhorigheid.  De collectiviteit, vrijheid en solidariteit van Globe Aroma hoort voor mij net zo hard bij de samenleving als het politieke klimaat waar we ons in bevinden. Al is Globe Aroma wel een fantastisch antidotum tegen wat er ons buiten de muren soms overkomt.’

Larissa’s laatste woord

Wanneer ik probeer te polsen wat ze vinden van het Vlaamse theaterwereldje, antwoordt Barry nuchter. ‘Ik moet niet in een theaterzaal of in die theaterwereld zitten om theater te zien. Ik zie overal theater. Gewoon in de straat wandelen is voor mij al theater. Er gebeurt zoveel dat zeer theatraal is. De wereld in mijn hoofd, maar ook de werelden in de hoofden van al die mensen. Het is allemaal theater.’ 

Na drie kwartier gaat de telefoon van An af. De tekst van Larissa is klaar. Ze wil hem graag voorlezen. Even later komt er een dame op leeftijd binnen. Als ik Larissa vraag hoe oud ze is, wordt ze even stil.  Ze zegt ‘150 jaar’, waarna ze luidkeels begint te lachen. ‘Maar ik ben 50 in mijn hart’, voegt ze eraan toe. 

Ze haalt haar handgeschreven briefje boven. Met haar hartelijke glimlach en bruisende ogen leest ze het ons voor.

‘Ik ben Larissa, ik kom uit Oezbekistan.
Ik kom erg graag naar Globe Aroma.
Omdat ik een schilder en kunstenaar ben.
Ik ben blij om andere artiesten te ontmoeten.
En vervolgens met alle artiesten samen te werken.
Ik ben gelukkig.
Dank u Globe Aroma.
Ik ben tevreden.
Over An en Brecht, en Mahshid.
Alles is mooi.
Het is prachtig, geweldig.
Dat is prachtig.

C’est tout!’

Terwijl we onze spullen inpakken, laat Larissa me wat tekeningen van haar zien op haar gsm. In haar studententijd studeerde ze onder andere aan de kunstacademie van Moskou. De tekeningen zijn prachtig en ze is trots om haar werk te mogen tonen op de exposities die Globe Aroma elk jaar organiseert.

Even later stap ik lachend de redactie binnen. 

Alles is mooi, en alles is theater. 

Een jaar lang werkte het Decoratelier van Jozef Wouters samen met Globe Aroma aan Underneath Which Rivers Flow. Een groep vrouwen en mannen – bouwers, dichters en dromers – kwam wekelijks samen in het Decoratelier in Molenbeek. Samen bouwden ze er verhalen, een geheime tuin vol wormgaten naar onvermoede werelden. De voorstelling werd geselecteerd voor het TheaterFestival en is te zien van 11 tot 14 september in Brussel (wachtlijst). 

Landscape Orchestra van Niko Hafkenscheid en Globe Aroma gaat in première op 10 oktober in het Kaaitheater.

Tags: danny de jong, Jozef Wouters, Globe Aroma, Underneath Which Rivers Flow, Decoratelier