En toen gingen de deuren van het theater opnieuw open

di 08 sep 2020

Tijdens de eerste COVID-19 golf zat de in Brussels gevestigde artiest en onderzoeker David Weber-Krebs thuis. Hij vroeg zich af hoe de dag eruit zou zien wanneer theaters hun deuren terug openen. Daarop stuurde hij een e-mail naar zijn vakgenoten met de vraag: ‘Wat zal er gebeuren op je eerste bezoek aan het theater na de lockdown?’. Dit was een uitnodiging om de toekomst van het theater te verbeelden op een moment dat een heropstart nog niet tot de mogelijkheden behoorde. Al deze impressies zijn nu gebundeld in het boek and then the doors opened again. 

Jasper Delva

Toen Vlaanderen en bij uitbreiding heel Europa in lockdown ging, trad ook voor David een vreemde periode aan. Hij werkte thuis verder aan zijn doctoraatsonderzoek rond de fragiliteit van theater, maar zag tegelijkertijd geen licht meer verschijnen op de theaterbühne: ‘Met COVID-19 werden we enerzijds fragiel, maar ook gevaarlijk voor elkaar. In een situatie waarin het samenbrengen van mensen niet meer mogelijk was, kon ik me helemaal geen theaterbezoek meer voorstellen.’ Hij realiseerde zich dat je samen altijd sterker staat en ging daarom ten rade bij zijn collega’s. Hij stelde hen de vraag hoe zij hun eerste theaterervaring na de lockdown zagen. Een geheel van zeer uiteenlopende antwoorden eindigde in zijn mailbox. ‘Ik heb 75 antwoorden gekregen op mijn vraag. De antwoorden waren erg gevarieerd. Sommigen hebben de vraag erg letterlijk genomen, anderen interpreteerden hem als een politiek statement. Nog anderen losten de vraag op met een theoretische reflectie over wat een lockdown of de rol van theater betekent.’ 

 

‘Ik wilde een reflectie uitlokken in een periode waarin er geen uitzicht was op een toekomst’

 

Het gevarieerde geheel van antwoorden is chronologisch opgenomen in het boek. Een bewuste keuze van de auteur: ‘Ik heb de vraag rondgestuurd en kreeg in enkele gevallen al antwoord op dezelfde dag. Daarna is de rest druppelsgewijs binnengekomen. Toch vind ik het belangrijk deze volgorde te behouden. Een antwoord van begin april is anders dan begin mei, gewoon al door de langere periode van lockdown’. Toch hebben ze een ding gemeenschappelijk.  Alle teksten zijn geschreven ten tijde van de harde lockdown. ‘Ik wilde een reflectie uitlokken in een periode waarin er geen uitzicht was op een toekomst. Ik heb daarom een deadline van 18 mei gesteld. Het was toen nog niet duidelijk of het sluiten van theaters een maand, twee maanden of twee jaar ging duren.’

Ondanks het uiteenlopende geheel van teksten, kan David toch drie grote lijnen ontwaren. ‘Een eerste rode draad was de behoefte naar een nieuw of ander begin na de lockdown. Verschillende vakgenoten willen deze crisis gebruiken om theater, en bij uitbreiding onze samenleving, te veranderen. Ik zie het als een revolutionaire behoefte. Een tweede rode draad was de behoefte bij elkaar te zijn. Mensen hadden weinig of geen contact met elkaar. Velen hebben daarom het theater gevierd als een plek waar we elkaar kunnen ontmoeten en aanraken. Een derde rode draad was een reflectie over eenzaamheid. De periode waarin de teksten geschreven zijn, heeft bij veel mensen gevoelens van isolatie en eenzaamheid naar boven gebracht. Sommigen van hen hebben vervolgens een visie ontwikkeld van theater als donkere ruimte, die de isolatie van eenzame mensen nog meer versterkte.’

Het resultaat is ‘een handboek voor de toekomst van theater’, zo zegt hij zelf. Hij hoopt dat het boek gebruikt zal worden bij de opstart van theaters. ‘De titel and then the doors opened again is tegelijkertijd het einde van een roman en de premisse van een theaterstuk dat gaat beginnen. Voor mij was het daarom belangrijk dat het boek klaar was als theaters weer open zouden zijn.’

‘De titel and then the doors opened again is tegelijkertijd het einde van een roman en de premisse van een theaterstuk dat gaat beginnen’

 

Bovendien gaat de opbrengst van het boek integraal naar het fonds van SOS RELIEF. Dit is een initiatief van State of the Arts, gestart tijdens de lockdown met als doel iedereen die getroffen werd door COVID-19 en niet op steun van de overheid kon rekenen financieel te helpen. ‘Het boek is ontstaan in dezelfde periode als dit initiatief. Het leek me daarom niet meer dan logisch de opbrengsten van het boek te geven aan de mensen die het echt nodig hebben.’

Toch is David vooral blij dat we opnieuw theaterervaringen kunnen hebben. ‘Ik was op het symposium Fair New World?! tijdens het TheaterFestival. De sessie startte met een aria, gezongen door Eurudike De Beul die net als vele anderen al haar werk verloor door COVID-19. Dat was zeer intensief voor mij. Ik dacht dat ik theater niet zo hard miste, maar die ervaring heeft me doen beseffen hoe sterk zo’n ervaring kan zijn. Ik besefte terug hoe waardevol het is voor mij.’

Het boek and then the doors opened again is beschikbaar vanaf vrijdag 11 september voor 5 euro in verschillende Vlaamse en Europese theaters.

=> Klik hier om het boek te bestellen via de website van uitgeverij Onomatopee.

 

 

Tags: Jasper Delva, David Weber-Krebs, and then the doors opened again