Een meerstemmig portret van Nora Mahammed

do 08 sep 2022

Wanneer we halverwege het gesprek met Nora Mahammed, de coördinator van Het TheaterFestival, melden dat ze gerust mag opstaan, iets te drinken halen of weglopen, antwoordt ze knipogend: ‘Ah, dit wordt dus een relaxed interview?’ Kwinkslagen, een verwelkomende en nederige présence, zorgzame attenties en een aanstekelijke levenslust typeren haar. We wilden een portret schetsen van de 28-jarige Nora – maar al snel bleek dat ze niet over zichzelf vertelt zonder het collectieve te eren. 

Sixtine Bérard en Katrien Debois

 

 

Het eerste jaar van Nora Mahammed als coördinator van Het TheaterFestival was woelig. De onzekerheid omtrent het al dan niet verkrijgen van structurele werkingsmiddelen was een aanzienlijke stressfactor. Begin april 2022 kreeg het festival het preadvies ‘positief buiten budget’ van de Vlaamse overheid – waarna het dossier werd doorgeschoven naar de landschapscommissie, een tijdelijk organisme dat bij de beoordeling van werkingssubsidies moet waken over een evenwichtig cultuurlandschap. Daarop sprongen tal van ‘grote namen’ uit de Nederlandse theatersector in de bres voor het festival in een open brief gericht aan de Vlaamse minister van Cultuur. Eind juni kreeg het festival heuglijk nieuws: het zou alsnog subsidies krijgen. Een luttele twee maanden later staat het festival er. 

Het TheaterFestival wordt door een compact team gedragen, maar acht maanden per jaar is Nora de enige werknemer. Vanaf mei druppelen er extra collega’s binnen en dan begint het feestje pas echt. ‘Ik ben iemand die heel sociaal is ingesteld’, deelt ze ons mee. ‘Ik ga ook sneller risico’s nemen als ik een extreem idee met iemand kan aftoetsen die dan zegt: “Oké, we doen het!”’ Nora wil experimenteren en dat ook mogelijk maken voor haar team. Voor ze het kantoor verliet, vroeg ze aan haar tokkelende collega’s of iemand een koffie wilde, en zo stond de teller van bestelde havercappuccino’s aan het einde van het gesprek op vier. Zorgzaamheid kun je niet kwantificeren met cappuccino’s, maar de bestelling is wel veelzeggend voor Nora’s onophoudelijke aandacht voor wie haar omringt.

Drie steden en meer stemmen

Wanneer we bij Nora polsen naar wat het met haar doet dat de komende editie van Het TheaterFestival in Brussel plaats zal vinden, licht haar reeds lumineuze blik nog meer op. Ze groeide op tussen Hoeilaart en Brussel, liep school in die grootstad, kende een bloeiende carrière als multi-inzetbare cultuurwerker in de Brusselse (socio)culturele scene en woont nu in Schaarbeek. Kortom, een Brusselse editie is een homerun voor Nora. Maar dat neemt niet weg dat ze met graagte de andere huizen van het festival verkent. In Brussel navigeert ze het vlotst en weet ze waar ze risico’s kan nemen. Maar door nomadisch te moeten werken – tussen Brussel, Gent en Antwerpen – ‘leer ik de steden en hun werking op een andere manier kennen.’ Ze vat het enthousiast samen: ‘Ik kijk keihard uit naar Brussel maar ik ben ook dankbaar dat ik de solidaire Gentse samenwerking heb mogen ervaren, en ik verheug me op een kennismaking met Antwerpen.’ 

 

‘We organiseren als sector de hele tijd dingen rond bepaalde thema’s en problematieken, maar die ene stap verder, hoe we die zaken concreet kunnen aanpakken, blijft vaak weg. In de praktijk zitten we nog geregeld vast.’ 

 

In de theaterkrant van vorig jaar haalde Nora het belang van meerstemmigheid aan. Ze wil daarbij bijvoorbeeld de relatie tussen Het TheaterFestival en Het Nederlands Theaterfestival verder uitdiepen. Een jaar later blijkt dat ze zich aan haar woord houdt: naast uitwisselingen van theaterstukken zitten de twee festivals geregeld samen aan tafel om gemeenschappelijke doelen uit te stippelen of problemen aan te kaarten en aan te pakken. Ook beide jury’s wisselen gulzig uit: ‘We streven ernaar om veel meer voorstellingen uit elkaars land en selectie te tonen.’ De jurywerking ziet Nora als een essentieel bouwblok voor meerstemmigheid: ‘Het is dé basisvoorwaarde om te voldoen aan meerstemmigheid en om macht te herverdelen.’ 

In de praktijk

We hadden op voorhand gevraagd aan Nora of er culturele producten – zoals podcasts, boeken en films – haar voorbije jaar mee hadden vormgegeven. Maar nee, haar grote inspiratiebronnen zijn toch vooral mensen en praktijkervaringen. Met de nadruk op praktijk en experiment wil ze een tegenstem bieden aan de ‘hyperintellectuele’ inslag van de sector, waarbij het informele en intuïtieve overrompeld worden door zuivere kennisopbouw. Ze licht haar frustratie als volgt toe: ‘We organiseren als sector de hele tijd dingen rond bepaalde thema’s en problematieken, maar die ene stap verder, hoe we die zaken concreet kunnen aanpakken, ontbreekt vaak. In de praktijk zitten we nog geregeld vast.’ 

Maar we zijn op de goede weg, bijvoorbeeld dankzij de samenwerkingsresidentie tussen Het TheaterFestival, Het Nederlands Theaterfestival en Battersea Arts Centre. Daarbij ligt de focus op de artistieke uitwisseling en het proces – er wordt immers geen product verwacht van de artiesten. Ook het idee van de WijkJury, waar Het Nederlands Theaterfestival een van de Amsterdamse partners van is, zou ze graag in België opstarten. ‘Wat me daar zo in aantrekt is dat je eigenlijk publiek dat je voorheen niet bereikte, laat kennismaken met een brede samenstelling van wat het landschap te bieden heeft’, verklaart ze. ‘Op het einde van het seizoen krijgen zij de ruimte om mee te beslissen wat er op het programma van het festival staat. Het is zo absurd dat wij voor andere mensen gaan bepalen waar zij naartoe moeten gaan. Daarmee onderschat je mensen en maak je fouten, want je kunt onmogelijk weten waar ze nood aan hebben, zonder het hen zelf te laten vertellen.’ Nora Mahammed spreekt en denkt meerstemmig, zoveel is duidelijk.

Tags: Nora Mahammed, Katrien Debois, Sixtine Bérard