Edele roem of ijdele nonsens?- De Acteursgilde Theaterprijzen versus de Louis d’Or

za 07 sep 2019

‘Je moet een dragende rol spelen en dat indrukwekkend doen. Onontkoombaar. Doorleefd. En genadeloos.’ Het ensemble van De Warme Winkel legt tijdens Vincent Rietveld gaat voor de Louis d’Or nog één keer uit hoe een acteur een nominatie voor een belangrijke prijs in de wacht kan slepen. Zondag 8 september worden De Acteursgilde Theaterprijzen uitgereikt op het TheaterFestival. We lichten de genomineerden toe en  de geschiedenis van De Acteursgilde Theaterprijzen en de Louis d’Or.

Sophie van den Bergh

Dit is de eerste keer dat De Acteursgilde, de belangenvereniging voor professionele acteurs en actrices, hiervoor samenwerkt met het TheaterFestival. De prijzen worden uitgereikt aan de beste acteerprestaties. 

In de categorie meest gewaardeerde prestatie actrice zijn genomineerd:

– Charlotte Vandermeersch voor Buzz (ARSENAAL/LAZARUS & Kopergietery)
– Evgenia Brendes voor Dounia B (hetpaleis & MartHa!tentatief/ Bart Van Nuffelen)
– Greet Jacobs voor Misschien Marieke (Greet Jacobs & Lieve Blancquaert)
– Janne Desmet voor Craquelé (Studio Orka)
– Kristien De Proost voor All inclusive (Julian Hetzel/ CAMPO)

In de categorie meest gewaardeerde prestatie acteur zijn genomineerd:

– Danny Ronaldo voor Doe de Groeten aan de Ganzen (hetpaleis & De Nwe Tijd/ Freek Vielen)
– Gorges Ocloo voor Wat is de Wat (hetpaleis/ Simon De Vos)
– Johan Heldenbergh voor Marx (Stefaan Van Brabandt & Johan Heldenbergh)
– Michaël Vergauwen voor Who’s afraid of Virginia Woolf (Cie. De Koe)
– Peter De Graef voor Twee Zielen (Peter De Graef & De Kolonie MT)

Kristien De Proost © Mirjam Devriendt

De eerste keer dat De Acteursgilde Theater een prijs uitreikte was in 2016. Het ging toen om een lifetime achievement award, die werd gewonnen door Viviane De Muynck. In 2016 en 2017 was er een samenwerking tussen De Acteursgilde en Film Fest Gent, waarbij ook film- en tv-prijzen werden uitgereikt. Die vallen nu onder de Ensors, de belangrijkste filmprijzen in Vlaanderen. Nu, twee jaar later, werd een partner gevonden in het TheaterFestival voor de enige acteerprestaties die er werkelijk toe doen: die van het theater. 

De jury van afgelopen jaar bestaat uit twaalf acteurs en actrices, die meer dan 80 voorstellingen hebben bezocht om vervolgens de nominaties voor de meest gewaardeerde acteerprestaties op te stellen. De leden van De Acteursgilde kiezen aan de hand van deze selectie van de jury hun winnaar. Johan Van Assche, gedelegeerd bestuurder bij De Acteursgilde, vertelt: ‘In het verleden werden alle winnaars rechtstreeks door onze 650 leden gekozen, maar we waren bang dat het daardoor meer een populariteitsprijs zou worden.’ 

Opvallend is de prijs voor het beste ensemblespel. Van Assche: ‘Dit was een voorstel van de jury, die beargumenteerde dat veel sterke voorstellingen bestaan bij de gratie van een collectief acteurs. Het zou absurd zijn om er iemand uit te pikken.’

Zondag 8 september vindt de feestelijke uitreiking plaats in de Balzaal van Vooruit. Professionals uit de theatersector en de leden van De Acteursgilde zijn hierbij aanwezig. Van Assche: ‘We zien de uitreiking als een soort showcase-evenement, en hopen dat het vervolgens wordt opgepikt door grotere organisaties. Zolang het maar op een serieuze manier gebeurt, zijn wij tevreden.’

Dubbel kans voor Kristien De Proost

In Nederland worden volgende week de Theo d’Or en Louis d’Or uitgereikt, de prijzen voor de beste dragende vrouwelijke en mannelijke rollen van het afgelopen theaterseizoen in Nederland. Die worden toegekend tijdens het Gala van het Nederlands Theater, dat de afsluiting vormt van het Nederlands Theater Festival. Naast de acteerprijzen worden de andere VSCD-Toneelprijzen uitgereikt, zoals de Mimeprijs, de Regieprijs en de Jeugdtheaterprijzen.

De Louis d’Or en de Theo d’Or worden sinds 1955 uitgereikt door de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD) en zijn vernoemd naar acteurs Louis Bouwmeester en Theo-Mann Bouwmeester. Ze bestaan uit een gouden legpenning en een portret gemaakt door een kunstenaar naar keuze dat te zien is in de stadsschouwburg van Amsterdam. 

Van Assche vertelt dat de Louis d’Or en Theo d’Or oorspronkelijk golden voor acteurs in Nederland én Vlaanderen, in de tijd dat het Theaterfestival nog door beide gezamenlijk werd georganiseerd. ‘Dit stopte toen de samenwerking uiteenviel. Sindsdien waren er in Vlaanderen geen professionele acteerprijzen meer. Daarom hebben wij geprobeerd dit initiatief nieuw leven in te blazen met De Acteursgilde Theaterprijzen.’

Af en toe wordt de Louis d’Or nog weleens door een Vlaamse acteur gewonnen, zoals vorig jaar door Bruno Vanden Broecke voor zijn rol als militair in Para. Van Assche: ‘Omdat één van de voorwaarden is dat de voorstellingen een minimum aantal keer in Nederland gespeeld moet hebben, is het zeer moeilijk om de prijs als Vlaamse acteur te winnen.’

Voor de Theo d’Or zijn Kristien De Proost, Hannah Hoekstra, Hanne Arendzen en Astrid van Eck genomineerd. Kristien De Proost maakt dus dubbel kans om een prestigieuze prijs te winnen, voor haar rol als museumgids in Julian Hetzels All Inclusive. De Nederlandse Toneeljury is bijzonder onder de indruk van ‘de subtiele details die ze in haar spel legt’ en die blijk geven ‘van een uitmuntende controle over haar personage.’ De jury zegt ook: ‘Het is bijzonder hoe De Proost iedere avond flexibel en overtuigend weet te reageren op de confrontatie met de realiteit.’

Vincent Rietveld

Voor de Louis d’Or zijn dit jaar twee acteurs genomineerd. Ramsey Nasr heeft zijn nominatie te danken aan zijn rol als Jude in Een klein leven (Internationaal Theater Amsterdam), ‘een emotionele en indrukwekkende slijtageslag’, volgens de jury. Joris Smit toonde zich in De wereld volgens John van Het Nationale Theater ‘zowel een begenadigd tekstacteur als een fantastische fysieke speler’. Opvallende afwezige bij de genomineerden is Vincent Rietveld, die in de voorstelling Vincent Rietveld gaat voor de Louis d’Or te kennen gaf alles op alles te zetten om te worden vereeuwigd in de galerij van de Amsterdamse schouwburg. Om dit te bereiken brengt hij in zijn voorstelling de klassieke monoloog De Wereldverbeteraar van Thomas Bernhard ten tonele. Deze monoloog heeft in de theatergeschiedenis de meeste Louis d’Or-nominaties opgeleverd, volgens De Warme Winkel. Toch zijn de tegenspelers van Vincent optimistisch dat het Vincent in de toekomst alsnog kan lukken: ‘Als je het écht wilt, als je het écht ambieert om zo’n prijs te winnen, dan probeer je het volgend seizoen met een veel slimmere titel! Volgend jaar ga jij écht voor de Louis d’Or!’

 

Citaten van het koor uit Vincent Rietveld gaat  voor de Louis d’Or:

‘Het is om verschillende redenen opmerkelijk dat Vincent Rietveld deze poging onderneemt. Op de eerste plaats omdat hij eerder te boek staat als groot organisator en theatermaker, dan als groots acteur. Anderzijds omdat hij al sinds de oprichting betrokken is bij theatergroep De Warme Winkel, dat zegt als collectief te opereren… Maar met deze titel neemt hij wel heel expliciet afstand van gelijkwaardigheid.’ (koor De Warme Winkel)

‘De prijs is genoemd naar de grote toneelspeler Louis Bouwmeester… Uit de tijd dat schouwburgen nog zwakjes met kaarsen verlicht waren en de stem en de voordracht de kwaliteit van het toneelspelen bepaalde. Het moet fabelachtig hebben geresoneerd in ’s lands toneelzalen als Louis zijn klep opentrok.’

‘De gemiddelde leeftijd waarop acteurs een nominatie in de wacht slepen is 42. En Vincent Rietveld is gisteren 42 geworden! … Al met al lijkt dit een kansrijke timing. Daar komt bij dat meer dan de helft van de winnaars, net als Vincent, de Toneelacademie in Maastricht heeft doorlopen. Dus de vooruitzichten zijn gunstig!’

 

Tags: Kristien De Proost, Sophie van den Bergh, Louis D'Or, Theo D'Or