De performance van het publiek

za 12 sep 2020

Het was lang geleden, te lang geleden, maar met het TheaterFestival kan uw trouwe reporter eindelijk terug naar het theater. Een hele week lang al zit ik ’s avonds in een donkere zaal met andere mensen te genieten van de voorstelling. Maar ook: van de performance van het publiek.

Jasper Delva

Mijn collega-toeschouwers zullen het niet graag toegeven, maar soms is er al eens een voorstelling waar we werkelijk niets van begrijpen. We snappen soms niet hoe die dansers met hun beweging kritiek leveren op het patriarchaat of waarom een bak ijs plots op het podium valt. Toch geven we als theaterpubliek vaak de indruk dat we elke artistieke ingreep begrepen. Meer zelfs, na het vallen van het doek claimen we vol overtuiging dat de kritiek van de dansers urgent was en de bak ijs een leuke vondst.

Zelf vind ik het heerlijk om voor, tijdens en na de echte performance deze performance van het publiek te observeren en, stiekem, een beetje te judgen. Er gaat geen voorstelling voorbij of mijn oogjes hebben de publieksbubbel rondom mij gadegeslagen. Niets beters dan iemand tijdens het stuk te betrappen op een geeuw of op een blik van “wat is dit hier allemaal?!”. Nog beter wordt het wanneer diezelfde persoon na de voorstelling vol overgave en met veel grote woorden de voorstelling begint uit te leggen aan zijn of haar theaterdate.

Gisteren ging ik met vrienden kijken naar ACT van Kris Verdonck, een voorstelling die het werk van Beckett centraal zet. Een mooie en pakkende voorstelling, maar ook een moeilijke boterham om binnen te werken, zeker na een zware werkweek. Gelukkig betekende dat voor mij ook wat extra leedvermaak achteraf. Ik hoorde mijn vrienden puffen tijdens de voorstelling. Een van hen zag ik zelfs even wegdommelen. Nog een andere krabde zich in de haren. Allen leken ze de tekst van Beckett toch niet helemaal te vatten.

Met een glaasje wijn in de hand begon na ACT de tweede performance. Mijn vrienden verklaarden het werk van Beckett als ‘interessant’. De voorstelling was ‘belangwekkend’. Het onderliggend thema, dat uiteraard niet benoemd werd, was ‘urgent’ en zelfs ‘nodig’ in deze tijden. Kortom, de jury van het TheaterFestival zou trots geweest zijn op mijn vrienden. Toch deed ik deze keer iets dat ik normaal nooit zou doen. Ik gaf toe dat ik het eigenlijk allemaal toch niet zo goed begreep en best abstract vond. Ik voelde me even verward als het personage van Johan Leysen in ACT. Mijn vrienden schoten in de lach en knikten bevestigend. Plots schoot onze performance in overdrive. Elk mogelijk cliché over de cultuurbobo passeerde de revue. Als postmoderne hipsters voorzagen we ons eigen gedrag van meta-commentaar. Samen maakten we misschien wel de meest eerlijke voorstelling van het TheaterFestival. Wat jammer dat wij geen publiek hadden. Of misschien toch maar beter zo.