SAVE THE DATE 05 SEP – 15 SEP 2024 ANTWERPEN

05 SEP - 15 SEP 2024 / ANTWERPEN

Danny en Pepijn Ronaldo: ‘We worden aangekondigd als “de grote artiesten”, maar ook wij kunnen falen’

ma 12 sep 2022

In Sono io? staan vader Danny Ronaldo en zijn zoon Pepijn samen op de planken. Als vertegenwoordigers van de zesde en zevende generatie van hun circusfamilie verbeelden ze de spanning tussen verleden en heden.

Katrien Debois

Een vader en een zoon die samen hun circusleven op een podium brengen. Dat is het uitgangspunt van Sono io?, waarover ik met vader Danny en zoon Pepijn Ronaldo in gesprek ga. ‘Het is een fragiele voorstelling’, steekt Pepijn meteen van wal. ‘Hoe ze er vanavond uitziet is helemaal anders dan morgenavond. De tekeningen blijven dezelfde, maar elke avond kleuren we die anders in. Wij hopen als spelers dat telkens mooi te doen.’

De fragiliteit van Sono io? heeft misschien wel te maken met het ontstaan van de voorstelling. Danny vertelt: ‘Een idee voor een voorstelling begint voor mij altijd bij een gemis. Dat kan specifiek een gemis uit mijn leven zijn of een groter gemis in de wereld.’ Theater vormt voor hem een manier om dat gevoel te kunnen uiten en in te vullen. Bij Sono io? was het gemis erg persoonlijk: terwijl de vader op tournee was, zat de zoon nog op de schoolbanken.

Een samenloop van omstandigheden bracht hun twee aparte wegen weer samen: Pepijn was afgestudeerd en covid zorgde ervoor dat touren even niet meer aan de orde was. Dat was niet de enige invloed van de lockdown op de voorstelling. ‘We hebben toen inspiratie geput uit oudere artiesten die betreurden dat ze al op het einde van hun carrière zaten en plots moesten stoppen met spelen’, vertelt Danny. ‘Hun mineur was sterker dan die van de jongere spelers, omdat ze oprecht geloofden dat het over en uit was voor hen.’ De melancholie die Danny om zich heen zag, inspireerde het wrange kantje van het vaderpersonage. ‘Het kantje waarin je hunkert naar het verleden en daarin wil blijven leven, omdat het verleden je meer te bieden heeft dan het heden.’

Het gevoel van vergane glorie en zelfs van vervreemding bij artiesten die na lange tijd terugkeren naar hun ouderlijk huis, beheerst Sono io? ‘Zonder covid hadden we mogelijk een heel ander begin gehad voor de voorstelling’, zegt Danny. Dat begin is een opvallend melancholische scène: de vaderfiguur luistert in bad naar muziek uit zijn glorieuze circusverleden, als plots zijn zoon verschijnt na jaren stilte. De nieuwe generatie dringt letterlijk het verleden binnen.

Beckettiaanse vertwijfeling

Covid had niet alleen een inhoudelijke invloed op Sono io?, ook de constante onzekerheid en de verschuivende deadlines hadden een impact. ‘In het begin was er een tijdsdruk waarbij de creatieperiode gevolgd werd door de première’, vertelt Danny. ‘Het eerste idee was ook dat deze voorstelling zou beginnen waar mijn solovoorstelling geëindigd was.’ Plots kwam er veel tijd vrij en het duo belandde in een voortdurende gedachtestroom. ‘Het was bijna een beckettiaans gevoel waarbij we het allemaal niet meer wisten en ons afvroegen wat we hier aan het doen waren’, zucht Danny. ‘We voelden wel dat we iets moesten ondernemen, omdat het anders helemaal zou mislopen.’

‘De tekeningen blijven dezelfde, maar elke avond kleuren we die anders in.’ – Pepijn Ronaldo

Pepijn pikt daarop in: ‘We hadden tijd om het niet te weten, om te blijven veranderen van idee en gewoonweg te wachten tot het goede idee kwam.’ Die vertwijfeling en afwachtende houding weerspiegelen de eenzaamheid die de voorstelling kenmerkt: twee mensen die maar proberen, zonder een concreet doel om naartoe te werken. De vertwijfeling van het creatieproces keert terug in de voorstelling, hoewel de twee niet zomaar samenvallen met hun personages. De band tussen vader en zoon in Sono io? is een uitvergroting van hun eigen karaktertrekken. ‘Ik was onzeker tijdens het creatieproces omdat ik net van school kwam. Die onzekerheid voel je ook in mijn personage’, aldus Pepijn.

Sono io? is de eerste productie waarin ze enkel met elkaar het podium delen. Dat vinden ze bijzonder. Ze beschouwden hun relatie tijdens het creatieproces als een mix van een collegiale en familiale band, waarbij wederzijdse verdraagzaamheid van essentieel belang was. ‘Het is een mindset die ruimte geeft om iets nieuw uit te proberen’, vertelt Pepijn. ‘Tijdens de try-outs lukte het soms niet en dan moesten we op het einde het applaus in ontvangst nemen. Ondanks dat het niet liep zoals we hadden gewild, konden we elkaar aankijken met een bevestigende blik: we hebben toch samen doorgezet. Dat schept een ruimte waarin je kunt groeien.’

Complex en welkom publiek

Vader en zoon leren van elkaar. Danny heeft jaren ervaring, maar heeft nooit een klassieke circusopleiding genoten. Hij is een echte ‘broodspeler’, om zijn woorden te gebruiken. Via zijn zoon kreeg hij die scholing toch een beetje mee. ‘Als jonge kerel kon ik me ongelukkig voelen wanneer ik stukken speelde en niet kon omgaan met het lawaai van het publiek. Het heeft jaren geduurd voor ik begreep dat een voorstelling een proces was waarin er dingen misgaan. Elke voorstelling staat op zichzelf met een duidelijke afsluiting, waarbij je de volgende dag opnieuw kan beginnen met een ander publiek. Doordat Pepijn een opleiding heeft gevolgd, kan hij daar beter mee omgaan ondanks zijn jonge leeftijd.’

Hij herinnert zich een zin van een van Pepijns leerkrachten van de theaterschool: ‘Het publiek is complex.’ Als jonge speler geloofde Danny dat hij zelf complex was en het publiek ‘standaard’. In werkelijkheid is het nochtans het publiek dat zo enorm divers is: iedereen komt met zijn eigen verlangens, verwachtingen en ideeën naar een voorstelling. Sommigen zijn meer aanwezig dan anderen. De uitdaging ligt er voor de speler in om deze bonte groep mensen te verenigen en mee te nemen in één gezamenlijke atmosfeer. ‘Het is dan wel goed om een leraar te hebben gehad die bevestigt dat zoiets niet gemakkelijk is en dat het zelfs oké is dat het niet gemakkelijk gaat, juist omdat het publiek complex is.’

Complex of niet, het publiek is van het grootste belang voor Danny. Hij vraagt zich af wat theater met hen doet: ‘Ik ben altijd nieuwsgierig naar wat ons spelen voor het publiek betekent. We zeggen dat we naar een voorstelling gaan kijken, maar eigenlijk gaan we een voorstelling voelen. Kijken is daar slechts een onderdeel van.’

Voor Danny is theater niet louter een kwestie van visualisatie, maar ook van emotie en reflectie. Om daarop in te spelen, willen de Ronaldo’s het publiek zo veel mogelijk binnenlaten in hun wondere wereld. ‘We spelen niet met een vierde wand. Zo proberen we de toeschouwers ook echt toe te laten. Zij zijn getuige van alles wat er gebeurt. En er is ruimte voor hun eigen kleuren en emoties.’ Wanneer vader en zoon de confrontatie met elkaar aangaan in Sono io? mag en kan het publiek daar even goed deel van uitmaken.

‘Falen is ontroeren’

Het publiek is cruciaal voor de Ronaldo’s, en dat verklaart misschien ook hun perfectionisme. ‘We creëren een stijl die streeft naar perfectie en daarin kunnen we soms falen’, legt Danny uit. Meer nog, voor Circus Ronaldo is de zoektocht naar perfectie, met zijn onvermijdelijke falen, juist datgene wat hun stijl typeert. ‘We hebben geconstateerd dat falen het publiek het meeste kan ontroeren. We worden aangekondigd als “de grote artiesten”, maar ook wij kunnen falen. Het voelt als een geruststelling voor het publiek dat ook zij mogen falen in het leven.’

Ook als spelers nemen ze die geruststelling ter harte. ‘Voor ons geldt hetzelfde: er mag dan veel zijn misgelopen, we hebben wel een mooie avond gehad’, glimlacht Danny. Falen ontroert. Het hoeft niet meteen iets negatiefs te zijn, en dat krijgt het publiek ook te zien. Volgens Danny zouden zelfs de mooiste ideeën daaruit ontstaan: de poging om iets goed te willen doen, maar er niet in te slagen.

Danny schetst een bekend en vertrouwd beeld, dat van de clown. Het proberen van de clown of de pogingen om iets te ondernemen, geven de schoonheid weer van het falen in de meest bescheiden en menselijke zin. Tegelijkertijd blijkt het haast een haat-liefdeverhouding te zijn. Ondanks alle schoonheid die falen dan mag herbergen kan het soms aan je knagen en je blijven frustreren. Zelfs na al die jaren in het vak. Zelfs als het onderdeel uitmaakt van het hele artistieke proces.

‘We zeggen dat we naar een voorstelling gaan kijken, maar eigenlijk gaan we een voorstelling voelen.’ – Danny Ronaldo

Bij Sono io? is de timing enorm belangrijk om de emotionaliteit van de voorstelling tot zijn recht te laten komen. De emotionele band tussen de personages en het publiek valt of staat met die zuivere timing. Een kuch in het publiek of een trein die voorbijraast kunnen plots alle intimiteit en fragiliteit wegnemen. ‘Soms voel je als speler, als je een klein momentje mist – al is het maar een seconde – dat je toch de helft kwijt bent van wat je hebt opgebouwd. Elke avond heb je wel een moment dat je voelt dat je hebt gefaald. Dat gevoel blijft. Tegelijkertijd denk ik dat elke speler daarmee moet leren leven.’

Pepijn ziet dat anders. Zachtjes nuanceert hij zijn vaders woorden door opnieuw terug te koppelen naar het publiek, dat steeds weer verandert en andere houdingen verwacht van zijn spelers. ‘Soms voelt het een beetje als een gevecht aan tussen ons, de voorstelling en het publiek’, legt hij uit. ‘We hadden gisteren een stil publiek, dat was niet wat we hadden verwacht. We probeerden daarmee om te gaan en vroegen ons af hoe we er toch op konden inspelen.’ Het is een uitdaging voor de Ronaldo’s om op zulke momenten de stemming van hun publiek toch tegemoet te komen.

‘Het hardste falen in Sono io? zou zijn wanneer we merken dat we niet op dezelfde golflengte zitten als het publiek’, geeft Pepijn toe. Niet dat dat vader en zoon zou ontmoedigen, het zou hen juist een extra motivatie geven om alles uit de kast te halen: ‘Wanneer we merken dat we tegen een muur lopen en we hebben dan nog een halfuur te gaan, dan moeten we zien dat we dat laatste halfuur recht door die muur heen lopen.’ Zo trachten vader en zoon toch elke voorstelling weer die tekening zo mooi mogelijk in te kleuren, samen met hun complexe publiek.