Camping Sunset: ‘‘We doen dit nu voor twee dürüms per dag’

wo 09 sep 2020

Nog tot en met zondag 13 september speelt Camping Sunset op locatie in De Wasserij in Gent hun voorstelling Happiness, geïnspireerd door de gelijknamige film van Todd Solondz uit 1998. Het collectief van afgestudeerde of bijna afgestudeerde theatermakers aan het KASK kiest  volop voor spelen, en voor organisch groeiende voorstellingen die nooit af zijn. Ik kreeg de kans om hen te interviewen na hun dertiende opvoering, wat resulteerde in een nachtelijk gesprek over wat leeft en beweegt bij het collectief.

Kate Dejonckheere

Spelers Carine van Bruggen en Freek De Craecker en coach Lennert Boots zijn het er over eens: met een grote groep op scène staan, waarbij ruimte is voor onderzoek én falen, is een enorme meerwaarde. Toch maakt het huidige beleid het financieel moeilijk voor de jonge makers om aan fair practice te doen en alle medewerkers correct te vergoeden. Ik stelde enkele vragen aan deze groep volhardende spelers die hun eigen spelregels bepalen. Maar first things first…

Vanwaar de naam Camping Sunset?

Carine van Bruggen: ‘Het plan voor Camping Sunset ontstond twee jaar geleden. We zaten op café en dachten: goh, hoe zullen we onszelf noemen? We wilden niet zo’n typische theatergroepnaam, niet geassocieerd worden met een “toneelgroep”. De ‘camping’ kwam er vanuit het idee ergens voor een langere periode neer te strijken op een locatie, de link met een zomerproject of een uit de hand gelopen zomerkamp. De Sunset, dat weet ik eigenlijk niet meer.’

Freek De Craecker: ‘Dat weet niemand!’ (algemeen gelach)

De periode waarin Solondz’ film uitkwam werd getekend door extreem materialisme en kapitalisme, met alle psychische gevolgen van dien. Zijn jullie bewust omgegaan met dat gegeven, door op zoek te gaan naar raakvlakken met het huidig maatschappelijk klimaat?

Freek: ‘Dat materialisme is er vandaag nog steeds, ondanks corona. Meer zelfs: de toegenomen internettijd heeft die psychische gevolgen alleen maar groter gemaakt. Dat zie je ook in onze voorstelling, in die zin kan je misschien merken dat deze productie in coronatijden is gemaakt.’

Lennert Boots: ‘We hebben elk de film slechts één maal bekeken, maar niet allemaal samen. We hebben ons in het maken gebaseerd op de tekst van het oorspronkelijke scenario, eerder dan de film. Wat grappig is, is dat we vanuit het spelen dezelfde thema’s tegenkwamen als die uit de film blijken, terwijl we die niet rechtstreeks uit de film hebben gedestilleerd.’

Op welke manier linken jullie dat klimaat aan de huidige omstandigheden van jonge spelers?

Carine: ‘We merken dat het huidige cultuurbeleid invloed heeft op onze generatie. Tournees worden korter, net als repetitieprocessen. Alles verschraalt. Als acteur is het moeilijk om vast werk te vinden. In plaats daarvan gaat het vooral om losse projecten.’

Lennert: ‘Camping Sunset is net een reactie op dat neoliberaal beleid, maar ook bij ons worden spelers niet betaald volgens CAO-normen.  Nochtans zijn we allemaal afgestudeerde of bijna afgestudeerde spelers. Plots hoorden we dat er voor ons project voor volgend jaar (Ten Oorlog, red.) wel een grote subsidiepot komt, maar die is nog steeds maar goed voor 60 procent van de loonkosten volgens CAO.’

Freek: ‘Nu krijgt iedereen twee dürüms per dag, want ik bereken het altijd in dürüms. (lacht) Kleine projecten zijn makkelijker om te regelen, maar nu, met een grote groep mensen én tijdens de coronacrisis, is dat moeilijker.’

Carine: ‘Maar met een grote groep op scène staan moet nog steeds kunnen! Helaas komt daar ook onzekerheid bij kijken. We weten op voorhand niet altijd goed hoeveel geld we bijeen zullen krijgen – al krijgen we voor Happiness wel wat steun van CAMPO en kunstencentrum Vooruit. Het is dus niet dat we momenteel niets van geld ontvangen, maar het is niet genoeg…’

… Om aan fair practice te doen binnen jullie collectief?

Carine: ‘Dat is deel van de strijd. Ironisch genoeg is datgene waar we ons tegen verzetten nog steeds het geval. In plaats van korte tournees kiezen we wel voor een plek waar jonge spelers zich kunnen ontwikkelen. We zijn een grote groep, we willen zichtbaar zijn.’ 

Freek: ‘Daardoor ben ik ook beginnen beseffen dat die mogelijkheden van een grote groep de reden is dat ik toneel speel. Deel uitmaken van een groter geheel, samen verheven zijn tot iets groters in plaats van in je eentje of met twee wat te rommelen in een black box met weinig middelen. Dat kan ook interessant werk opleveren natuurlijk, maar mijn passie wordt toch vooral door anderen aangewakkerd.’

Actrice Sara De Roo sprak in haar State of the Union van 2018 over het feit dat er nu veel meer spelers afstuderen dan 30 jaar geleden en dat er een structureel tekort is om deze kunstenaars de kansen te geven die ze verdienen. Met Camping Sunset creëren jullie zelf de omstandigheden die het theaterveld te weinig biedt. Hoe zien jullie de toekomst? Denken jullie dat er nog zo’n collectieven zullen ontstaan met jullie als inspiratiebron?

Samen: ‘Ja!’

Lennert: ‘Absoluut.’

Carine: ‘We behouden met Camping Sunset onze afstudeergroep. We zijn het namelijk al gewend om naar elkaar te kijken. Ook bestaan we uit veel verschillende individuen en zijn we zo niet meer alleen. We hadden geen zin om te wachten tot er misschien ergens een plek vrijkwam, maar dachten: hé, laten we het gewoon zelf doen. Ik hoop het, dat er na ons nog zo’n collectieven volgen.’

Lennert: ‘Het is fijn om te kunnen inspireren, maar dat staat ook niet meteen bovenaan op onze ambitielijst.’

Freek: ‘Inderdaad, we richten ons vooral op het spelen.’

Is het creëren van jullie eigen omstandigheden de reden dat jullie ook studenten en jonge makers uit andere disciplines betrekken, bijvoorbeeld op vlak van muziek, kostuums en scenografie?

Lennert: ‘Ja!’

Carine: ‘Blijven zoeken en spelen is ons ding. Alle voorstellingen blijven in ontwikkeling, en ook bijvoorbeeld de kostuums en het licht veranderen.’

Freek: ‘Nu zijn er bijvoorbeeld al andere kostuums dan op de eerste speeldag. Ook was iemand van de kostumering (Lucie Plasschaert, red.) vorig jaar zelf speler (tijdens Zomergasten, red.). Er is steeds sprake van gelijkwaardigheid daarin. We kijken naar elkaar en iedereen is belangrijk in het geheel.’

Uit hoeveel personen bestaat jullie collectief momenteel? 

Freek: ‘Dat weten we echt niet!’ (algemeen gelach)

Carine: ‘Nu acht spelers en drie muzikanten, één technieker, …’

Freek: ‘En twee costumières.’

Carine: ‘Eva en Erica van de productie en communicatie… En dan zijn er nog zoveel mensen die deel uitmaken van ons.’

Jullie collectief blijft groeien?

Samen: ‘Ja!’

Carine: ‘Freek deed bijvoorbeeld vorig jaar nog niet mee.’

Freek: ‘En Menzo (Kirzc, red.) ook niet.’

Carine: ‘Het collectief deint dus uit, maar wisselt van spelers.’

Jullie werden dit jaar genomineerd voor Meest Gewaardeerde Samenspel door De Acteursgilde. De cast van de film won in 1998 ook de award voor de ‘beste ensemble performance’ van National Board of Review. Zie je een link tussen de cast van de film en de werking van jullie collectief?

Samen: ‘Wauw! Echt?’

Freek: ‘Leuk om te weten.’

Carine: ‘Het is natuurlijk moeilijk om de film Happiness te vergelijken met Zomergasten, waarvoor we de nominatie kregen.’

Lennert: ‘Dat is leuk om te weten, maar niet zo relevant omdat we ook voor Happiness vertrokken vanuit spelersdramaturgie en dus niet zozeer vanuit de film. Zoals we al eerder zeiden: we hebben de film een keer gezien, maar er ons verder niets van aangetrokken. De film loslaten was deel van het project. Vorig weekend hebben we nog samen de pseudosequel van Happiness gezien, Life During Wartime, maar dat was een vreselijk slechte film.’

Freek: ‘Gelukkig dat we die niet gespeeld hebben!’ (lacht)

Acteerspel staat in jullie voorstellingen centraal, terwijl de trend in het huidige theaterlandschap eerder richting vertellende, documenterende of reflecterende voorstellingen evolueert. In welke mate beschouwen jullie die keuze zelf als radicaal?

Carine: ‘We zijn niet per se tégen die trend, maar wel voor een spelersdramaturgie. We zeggen liever niet van tevoren hoe we het gaan aanpakken, maar spelen gewoon en zien wel wat er gebeurt.’

Freek: ‘Inderdaad, de verhouding van de spelers tot het materiaal is bepalend en niet omgekeerd.’

Jullie beschrijven de opvoeringen van Happiness zelf als ‘pogingen’. Hoe verhouden jullie zich tot falen in de voorstelling ten opzichte van falen tijdens het repetitieproces?

Carine: ‘Falen is de vrijheid om te mogen zoeken.’

Freek: ‘Falen is heel waardevol. Het is vooral interessant om materiaal dat goed werkt op die manier strakker te krijgen.’

Carine: ‘Zo proberen we voor we spelen niet te denken: oh nee, het is te laat om te veranderen, of het gaat niet werken. We geven onszelf een bepaalde vrijheid.’

Freek: ‘De interactie met het publiek is daarvoor ideaal. Dat is ook de reden dat mensen mogen terugkeren met een ponskaart.’

Carine: ‘Al is het aantal keren nu een beperkter, omdat de voorstellingen uitverkocht zijn.’ En door de  corona-regels kunnen we onze capaciteit ook niet uitbreiden, wat we vorig jaar wel deden.’

Het hoofddoel van Camping Sunset is dus blijven spelen in grote groep op gelijk welke locatie. Tijdens Zomergasten was dat de Lübecksite in Gent, nu een oude wasserij. Hebben jullie nog plekken waar jullie zouden willen spelen, mochten geld en beschikbaarheid geen probleem zijn?

Carine: ‘Hopelijk kunnen we volgend jaar op drie verschillende plekken spelen.’ (lacht)

Freek: ‘Wat dit jaar en het jaar daarvoor heel leuk was, is dat we konden spelen op een locatie die vrij snel na de voorstelling gaat verdwijnen. Er zijn in De Wasserij wel nog kunstenaars en skaters enzovoort, dus de locatie leeft nog, maar toch voel je dat het spelen een laatste ode is aan de esthetiek van het gebouw. Je hebt de kennis dat het een leegstaande plek is, maar toch hangt er een bepaalde waarde aan vast.’

Carine: ‘En later gaat die dan kapot.’

Tags: Camping Sunset, Carine van Bruggen, Happiness, Kate Dejonckheere, Freek De Craecker, Lennert Boots