het Theater Festival

2015 – Cynthia Loemij — Rosas

vr 11 sep 2015

Cynthia Loemij — Work / Travail/Arbeid — Anne Teresa De Keersmaeker/Rosas & WIELS

“Er is iets heel menselijks en dichtbij aan het dansen in een museum”

© Anne Van Aerschot

© Anne Van Aerschot

Wat gebeurt er als een dansgezelschap en een museum de handen in elkaar slaan? Heel wat, zo bewijst Anne Teresa De Keersmaeker met Work/Travail/Arbeid in WIELS. De choreografe vormde haar voorstelling Vortex Temporum om tot een dansproject in een museum. Een dansvoorstelling associëren we met een podium, een vaste speelduur en een frontaal zittend publiek. Een tentoonstelling daarentegen stalt kunstwerken uit die te bezichtigen zijn vanuit verschillende hoeken en over een langere periode. We hadden een gesprek met Cynthia Loemij die in beide projecten meedanst en uitstekend geplaatst is om een vergelijking te maken. — Liza Noteris

 

Work/Travail/Arbeid is een herinter-pretatie van Vortex Temporum uit 2013. Waarom juist deze voorstelling als basis voor het project in WIELS?

Cynthia Loemij: “Vortex Temporum is vervlochten met het gelijknamige muziekstuk van de Franse componist Gérard Grisey. Grisey onderzocht de tijd in al zijn gelaagdheid. En dat was ook de centrale focus voor de dansvoorstelling. Tijdens het maken van Vortex Temporum ontdekten we tal van originele perspectieven. Anne Teresa de Keersmaeker bekeek het stuk vanuit verschillende invalshoeken. Ook als danser raakte je bij dat proces betrokken. Zo heb ik ontdekt dat een dansvoorstelling even mooi kan zijn vanuit de coulisse, als vanuit het perspectief van de zaal. Of misschien zelfs mooier. Het maken van Vortex Temporum was organisch en niet meer zo frontaal als vroeger. Toen WIELS, een van de meest toonaangevende instellingen voor hedendaagse kunst, aan De Keersmaeker vroeg om de handen in elkaar te slaan, was de keuze voor het stuk snel gemaakt. Zeker omdat het concept tijd een belangrijke stempel moest drukken op de tentoonstelling.”

In hoeverre is de opbouw van Vortex Temporum te vergelijken met die van Work/Travail/Arbeid?

Vortex Temporum is in laagjes opgebouwd. Eerst plaatsten we de cello, daarna gingen we na welk samenspel een viool zou opleveren, en zo gingen we verder. De voorstelling is opgebouwd als een motor waar je alle stukjes apart van kan bezichtigen. Maar je kan ze ook langzaam in elkaar zetten, zien hoe ze een geheel vormen en naar een eindproduct toegaan. Deze opbouw paste perfect bij een tentoonstellingsruimte. Ook in Work/Travail/Arbeid wordt het kleine en het grote, het complexe en het simpele vervlochten met elkaar.”

Hoe ervaar je het om als danser in een tentoonstelling te staan?

“Het is intensief. Bij Vortex Temporum heeft elke danser zijn rustmomenten. Een theater heeft iets beschermend. Het publiek zit daar, wij zitten hier. Maar bij Work/Travail/Arbeid sta je als danser veel dichter bij je publiek. Je kijkt mensen recht in de ogen. Als ze zuchten of een opmerking maken, hoor je het. Ze filmen je voeten 15 minuten lang. Of raken je aan. Ze zien het zweet van je af druppelen. Het doel is niet dat wij als een soort zombies ronddansen en dan huiswaarts keren. We gaan een relatie aan met het publiek.”

Welke gezamenlijke ervaringen met het publiek zijn je het meest bijgebleven?

“Het zachte van hun ogen, een gedeelde glimlach of een zeer geconcentreerde blik. Er is iets heel menselijks en dichtbij aan deze opstelling. Ook het onverwachte spreekt me aan. Bij een klassieke voorstelling zoals Vortex Temporum creëer je enkel energie tussen de dansers, maar bij Work/Travail/Arbeid ga je met onbekenden een fysieke ervaring aan zonder te spreken. Het is een bewuste ervaring van het tactiele, de ademhaling. Een zekere energie tussen mensen, maar dan zonder woorden. De lijn tussen wat gepermitteerd is en wat niet, is echter flinterdun. Zo gaan sommige toeschouwers met opzet op de lijn staan waar jij over moet dansen. Ik herinner me ook een dame die plotseling begon te dansen. Ze stond te zwaaien en te draaien tijdens één van onze groepsdansen. Dat was bevreemdend. En nog iemand anders plantte zijn schildersezel voor ons neer. Work/Travail/Arbeid wil graag de grenzen aftasten en ermee spelen.”

Je had niet enkel verstorende elementen, neem ik aan?

“Nee, er was ook magie: de stilte en de uitgelezen timing van mensen die rondjes lopen op exact de juiste plek. En ze dan verheugd zien omdat ze in de wervelwind staan en echt mee deel uitmaken van onze voorstelling.”

Anne Teresa De Keersmaeker laat zich voor choreografieën vaak inspireren door muziek. Hoe zit dat hier?

Work/Travail/Arbeid visualiseert de muziek. Het is een muzikaal geschreven stuk. De voorstelling wil net in alle stilte de muziek laten zien. Elke danser is gekoppeld aan een instrument. De klanken van een cello, viool, dwarsfluit, altviool, klarinet en piano weerklinken in het lichaam van de dansers. Ook de tijd wordt uitgebeeld, bijvoorbeeld door bescheiden akoestische geluiden die worden afgewisseld met steeds snellere pianogeluiden. Mensen nemen hun tijd om de tijdservaring te beleven.”

WTA_Render_Run 2 bw

Op zondag 13 september om 11u stellen WIELS, Rosas en Mercatorfonds de
catalogus van de tentoonstelling Work/Travail/Arbeid voor. Tijdens deze presen-tatie in WIELS lichten choreografe Anne Teresa De Keersmaeker en WIELS-directeur Dirk Snauwaert de uitgave toe en blikken zij samen met Rosas-danser Michaël Pomero en Ictus-pianist Jean-Luc Plouvier terug op het project.

De catalogus wordt in vier delen uitgegeven door WIELS, Rosas en Mercatorfonds ter gelegenheid van de tentoonstelling. De twee eerste delen (die reeds beschikbaar waren tijdens de eerste tentoonstellings-reeks in de lente van 2015) introduceren Work/Travail/Arbeid en traceren de voorbereidingen van het project, de twee laatste (die nu uitgegeven worden en de catalogus vervolledigen) gaan dieper in op de tentoonstelling zelf. De catalogus bevat een heruitgave van het originele Vortex Temporum-programmaboek, fotografische documentatie door Babette Mangolte, Herman Sorgeloos en Anne Van Aerschot, tekeningen van Anne Teresa De Keersmaeker, en nieuwe essays van Douglas Crimp, Bojana Cveji, Brian Dillon, André Lepecki en Catherine Wood.

 

Tags: , , , ,